Planten bolgewassen
Hoe, waar, wanneer plant je bloembollen, knollen en wortelstokken en wanneer kun je dan genieten van een prachtig bloeiende tuin of potten op terras of balkon. Voordat je gaat planten moet je eerst weten wat je wilt planten en waar. Kijk op onze ‘soorten’ pagina om inspiratie op te doen, check de Plant-en-bloei-kalender en creëer door wisselende bloeiperiodes steeds fraaie kleurvlakken. Check ook of het soort dat je gekozen hebt wel goed groeit in het gebied waar je woont (winterhardheid). Als laatste controleer je of de grond van de plek in de tuin waar je wilt planten wel geschikt is. Ideeën voor beplantingen vind je op onze inspiratiepagina.
Op deze website maken we verschil tussen de bloembol, knol en wortelstok, maar in het algemeen praten we over bolgewassen.
Grondbewerking
Bolgewassen kunnen in iedere grond worden geplant, mits die goed gedraineerde is. Omdat al het benodigde voedsel in de bol zit, is toevoegen van mest niet nodig. Na de bloei kan een goed verteerde bladcompost worden toegevoegd, maar niet te veel want dan kunnen de wortels verbranden. Kleigrond is ‘zware grond’ omdat het een dichte structuur heeft. Klei draineert niet goed waardoor bolgewassen in natte perioden kunnen ‘verdrinken’ of rotten. In droge perioden houdt klei wel langer water en daardoor voedsel vast. Door zand of compost toe te voegen, wordt lucht vastgehouden. Hierdoor is er voldoende zuurstof voor de wortels van de bolgewassen. Als ze te weinig zuurstof krijgen, sterven ze af. Zandgrond bevat voldoende zuurstof en is zeer geschikt voor bolgewassen. Echter, zand houdt geen vocht vast. Voeg daarom organisch materiaal toe, bijv. bentoniet, een kleimineraal dat water en voedingsstoffen bindt en zorgt voor een goede uitwisseling van voedingsstoffen tussen water en plant. Meng bij het planten door de bodem tot ongeveer 20 cm onder de bol. Geef in droge perioden regelmatig water. Er zijn ook soorten die houden van zandgrond, zoals veel van de voorjaarsbloeiende bolgewassen. Ze groeien oorspronkelijk op de speciale zandgronden langs de kust, de geestgronden. Bolgewassen die oorspronkelijk in het bos groeien, houden van zure, vochtige vruchtbare grond. De pH (zuurgehalte) van de grond dient nabij de 6 – 6,5 te zijn. Dit kan worden verhoogd door het toevoegen van kalk of verlaagd door het toevoegen van turfmolm.
Standplaats
De meeste bolgewassen houden van een zonnige, deels schaduwrijke plaats. Zet hoge soorten op een luwe plek om ze te beschermen tegen de wind.
Bolgewassen planten, hoe doe je dat?
- plant ze zo snel mogelijk na de koop. Lukt dat niet, bewaar ze dan met zorg;
- maak de aarde los op de plaats waar je ze wil planten;
- verbeter als nodig de grond (zie hierboven);
- graaf een gat en plant hierin de bloembollen met de punt omhoog en de bolle kant omlaag, knollen met de worteltjes omlaag en wortelstokken met het groeioog omhoog;
- plant op de juiste plek (zon, schaduw, halfschaduw), in de juiste grond en zorg altijd voor een goede drainage om rotten te voorkomen. Kijk bij het betreffende soort op onze soorten pagina voor meer informatie of kijk op de verpakking;
- plant op het juiste tijdstip: vroegbloeiende voorjaarsbloeiende soorten zoals Sneeuwklokje, Winterakoniet, Krokus en Hondstand eind september/begin oktober zodat de bollen de tijd hebben om wortels te maken zolang de grond nog enige warmte heeft. Overige voorjaarsbloeiers planten als de temperatuur onder de 10°C zakt vanaf half oktober totdat de grond bevroren is. De koudere grond voorkomt vroege bloei en ziekten. De zomerbloeiende soorten planten in het voorjaar als de kans op nachtvorst is geweken en herfstbloeiende soorten in de zomer;
- de regel voor de plantdiepte van de bloembol en knol is 2 tot 3 keer zo diep als de maximale hoogte van de bloembol of knol, de plantdiepte voor de wortelstok is verschillend. Het is beter ze dieper te planten dan ondieper. Als de grond erg droog is, sowieso wat dieper planten. Plant bollen in een pot zo diep mogelijk. Enkele zomerbloeiende gewassen moeten echter niet te diep geplant worden. Ze verliezen dan te veel kracht om boven de grond te kopen. Echter, als ze te ondiep geplant zijn, kunnen ze uitdrogen. Kijk op de sortimentspagina voor meer informatie of kijk op de verpakking;
- de onderlinge plantafstand tussen de bloembol en knol is plm. 3x de breedte van de bol: bij grote bollen en knollen ongeveer 12 cm, kleine bollen en knollen 5 tot 7 cm. Dit is ook afhankelijk van het gewenste effect in de tuin: een natuurlijk effect of strakke lijnen. Kijk bij het betreffende soort op onze soorten pagina voor meer informatie of kijk op de verpakking;
- dek indien nodig de geplante bollen, knollen en wortelstokken af met een laag mulch of takken;
- eigenlijk kan er niets fout gaan want zelfs onderste boven geplant, komen bollen nog boven de grond. Bedek de bollen met aarde en geef water, om de wortelgroei te bevorderen;
- markeer waar de bollen geplant zijn om schade door harken of spitten te voorkomen. Gaat het om verwilderingsbloembollen, maak dan een tekening of foto, want in de zomer is niet zichtbaar waar ze staan.
Voorjaarsbloeiende bolgewassen plant je in het najaar en geef je direct na het planten water, dit bevordert de wortelgroei. Hoe eerder ze wortels vormen, hoe beter ze bestand zijn tegen de kou en de vorst. De beste tijd om tulp te planten is november – half december. De koudere grond voorkomt te vroege bloei.
Zomerbloeiende bolgewassen plant meestal je in het voorjaar zodra de kans op nachtvorst is verdwenen. Geef direct na het planten veel water en houd de grond vochtig.
Herfstbloeiende bolgewassen plant je meestal in de zomer. Geef direct na het planten veel water en houd de grond vochtig.
UITZONDERINGEN: De naam voorjaarsbloeiend is verwarrend. Hiermee wordt bedoeld dat de bollen in het najaar geplant moeten worden en dat het gewas winterhard is. Maar de bloeiperiodes verschillen per soort, van vroeg in het voorjaar tot in de late zomer. Kijk dus goed na wat de bloeiperiode is als je een soort wilt determineren of wilt combineren met andere gewassen. Laat je niet in de war brengen door de term voorjaarsbloeiend.
Daarnaast zijn er zomerbloeiende bloembollen die in het najaar worden geplant, maar in de zomer bloeien en ook herfstbloeiende bloembollen die in het voorjaar worden geplant.
Bloembollen planten voor binnenshuis
Van enkele bolgewassen kun je niet alleen in je tuin of balkon genieten, maar ook binnenshuis. De meest bekende is natuurlijk de Hippeastrum, beter bekend als Amaryllis. Je kunt ze al in het najaar kopen zodat ze tijdens de Kerst bloeien. Zet ze in een pot, op een glas water, verwerk ze in een bloemstuk of leg ze gewoon op een mooi bord of ergens in huis. Kijk op de Hippeastrum pagina voor alle informatie.
Ook hyacinten kun je in huis laten bloeien in een pot of op water. Kijk op de hyacinten pagina voor alle informatie. De Colchicum bloeit zonder dat er water of aarde aan te pas komt. Kijk op de Colchicum pagina hoe dat werkt. Na de bloei kunnen de hyacinten- en Colchicum bollen in de tuin worden geplant.
Kant en klare bollen op pot
Vanaf november tot maart zijn er bloembollen (hyacint, narcis, Hippeastrum, Crocus, Muscari en tulp) op pot te koop. Deze bollen zijn voorbereid op een vroege bloei door ze te onderwerpen aan een periode van kou waardoor ze denken dat ze de winter hebben doorstaan. Hierdoor bloeien ze weken eerder dan ze normaal zouden doen. Met deze potten kun je natuurlijk direct je tuin, terras of balkon opfleuren, maar ook je huiskamer. Zorg ervoor dat de pot niet uitdroogt, geef regelmatig water, maar niet op de bol. Je kunt ongeveer 2 weken genieten van de lente in je huis. Als ze zijn uitgebloeid, kun je ze in de tuin planten zodat je er het volgende jaar opnieuw van kunt genieten.
Zelf bolgewassen opkweken – huisbroei
Je kunt natuurlijk kant en klare bollen op pot kopen, maar je kunt ook zelf bolgewassen opkweken. Dat wordt ook wel huisbroei genoemd. Het is niet al te moeilijk maar je hebt wel een koelkast nodig waar potten in passen.
- Kies de bolgewassen uit en let op de plantvoorschriften. Je hebt een hogere pot nodig, als het betreffende bolgewas diep geplant moet worden. Kleinere bolgewassen zoals krokus, sneeuwklokje of blauwe druifjes passen in ondiepe potten.
- Zorg voor een goede drainage, maar houd de aarde licht vochtig;
- Plant de bollen in potgrond;
- Bollen hebben een koude periode nodig met een temperatuur van onder de 8°C, dus zet de potten in de koelkast of buiten, maar bescherm ze tegen vorst;
- Tulpen en narcissen hebben een koude periode nodig van 10 weken, kleinere bollen 6 weken;
- Stop hyacintenbollen in een afgesloten zwarte vuilniszak of een gesloten lade en plaats enkele weken in een koele kelder of schuur zodat de wortels zich kunnen ontwikkelen. Controleer wekelijks en plaats de bollen in een lichte kamer zodra er scheuten verschijnen.
- Laat ze op een lichte niet te warme plek in de huiskamer tot bloei komen. Dat kan nog enkele weken duren.