Lycoris - Spinlelie – zomerbloeiend – Allesoverbloembollen.nl

NAAM EN HERKOMST LYCORIS

Van de Lycoris zijn 23 soorten bekend. Oorspronkelijk komt ze uit China, India, Japan, Korea, Laos, Myanmar, Pakistan, Thailand en Vietnam. Een aantal bloeit in het vroege voorjaar, een aantal in de zomer en in de herfst. Ze lijkt op de Nerine, maar de zaden van de Nerine zijn groen en die van Lycoris zwart. Lycoris betekent in het Grieks ‘schemering, donkergekleurd’, waarschijnlijk genoemd naar een nereïde (Nereïden zijn in de Griekse mythologie de dochters van de zeegod Nereus en Doris), of naar Lycoris, de aanbeden actrice in het oude Rome en minnares van Marcus Antonius en later van poëet Gallus. Lycoris is ook een Griekse meisjes- en jongensnaam. Ze wordt net als Hymenocallis en Crinum, spinlelie genoemd naar de vorm van de bloemen en orkaanlelie omdat ze in de Verenigde Staten bloeit tijdens het orkaanseizoen (late zomer/herfst).

KLEUREN EN VORMEN LYCORIS

Aan het einde van de zomer verschijnt eerst een bloemstengel en daarna het blad dat de hele winter aan de plant blijft zitten. Pas naar de zomer toe verliest ze het blad. De bladeren groeien en sterven af en na een lange rustperiode verschijnen de bloemen in trossen van 4-12 stuks. Ze bloeit in rood, lila of purper, geel of oranje. Ze kan 30 – 90 cm hoog worden. Het geslacht wordt in 2 divisies verdeeld: soorten die in de late herfst bladeren krijgen (bijv. L. radiata) en groen blijven tot in de winter: is winterhard tot zone 6b en soorten die bladeren krijgen in de lente na de vorst (bijv. L. squamigera): winterhard tot zone 3. Beide groepen bloeien van augustus tot oktober. De eerstgenoemde divisie wordt bovendien in 2 botanische divisies verdeeld: subgenus Symnanthus, SubG Sy, heeft trechtervormige bloemen met gladde bloemblaadjes en meeldraden die niet of nauwelijks groter zijn dan de bloem en subgenus Lycoris, SubG Ly, met onregelmatig gevormde bloemblaadjes. Beide divisies hebben dus bladeren in de herfst tot de lente en geen bladeren meer als ze bloeien in de late zomer. Om deze reden behoren ze tot de zgn. “naked ladies” zoals de Belladonna lelie, Nerine en Colchicum.
Lycoris bladeren en wortels zijn giftig, dus herten en knaagdieren laten ze met rust, maar vlinders houden van de bloemen.

SYMBOLIEK LYCORIS

Lycoris staat symbool voor de dood en reïncarnatie. In Japan wordt de rode spinlelie veel aangeplant bij Boeddhistische tempels met allerlei rituelen die worden uitgevoerd om de komst van de herfst te vieren. De bloei van deze plant symboliseert het begin van de herfst. Aan deze spinlelie (Lycoris radiata) is een opvallende legende verbonden:

De bloemen van deze plant werden bewaakt door de yōsei (fee) Manju, terwijl de elf Saka de bladeren onder zijn hoede nam. Hoewel ze elkaar nooit zouden kunnen ontmoeten vanwege de verschillende bloeiperioden, raakten ze nieuwsgierig naar elkaar. Nieuwsgierigheid won het van plichtsbesef. Manju en Saka liepen weg van hun post, ontmoetten elkaar en raakten op slag verliefd. De goden waren er vertoornd over dat ze zich niet aan hun taak hadden gehouden, en zorgden er voor dat Manju en Saka elkaar nooit meer zouden kunnen zien.

Deze straf is tot op de dag van vandaag zichtbaar in het groeiproces van de Lycoris. Als ze bloeit, groeien er nog geen bladeren aan de steel. Pas als de bloemen verwelken, groeien de bladeren. De Japanse naam van de bloem betekent letterlijk: higan-bloem. Higan is een festival voor de doden dat twee keer per jaar gevierd wordt tijdens de lente- en herfst equinox (het moment waarop dag en nacht precies even lang duren). Veel Japanners keren dan terug naar hun geboorteplaats om het graf van hun ouders te versieren met bloemen – bij voorkeur lelies.

LYCORIS KOPEN

Koop in het voorjaar stevige, gezonde, grote bloembollen die gelijkmatig van vorm zijn. Koop nooit bloembollen die zacht of doorweekt zijn, blauwe of groene schimmel hebben, er bedorven uitzien of uitgedroogd zijn. Deze bollen zijn waarschijnlijk ondeskundig of te lang bewaard. Let ook op de uitlopers, een klein, groen puntje is geen bezwaar. Koop ook geen beschadigde bloembollen want deze zijn gevoelig voor schimmels. Grote bloembollen geven stevige lange stengels en grotere en/of meer bloemen. Meer kooptips.

LYCORIS PLANTEN

Plant haar in het voorjaar zodra de kans op vorst is verdwenen op een plek in de volle zon tot lichte schaduw in goed waterdoorlatende grond. Ze houdt niet van natte voeten. Zorg ervoor dat de nek van de bol net boven de grond uitsteekt. Ze kan ook prima in de pot worden geplant. Zet de pot op een warme beschutte plek. Meer planttips.

VERZORGING LYCORIS

Geef regelmatig water, ook in de zomer, maar de aarde rond de bol mag ook een keer uitdrogen. Geef na de bloei wat mest. Soorten die niet helemaal winterhard zijn, kunnen in de tuin blijven staan mits goed afgedekt met een dikke laag bladeren of ander organisch materiaal. Graaf niet winterharde soorten op en bewaar die op een droge, vorstvrije plek. Zet potten in een vorstvrije ruimte en zorg ervoor dat de aarde niet helemaal uitdroogt. Geef in het voorjaar meer water en zet de potten na de nachtvorst buiten. De soorten die in het voorjaar bladeren krijgen, worden vaak aangezien voor onkruid en afgemaaid. Gebeurt dat te vaak, dan bloeien ze niet meer in de herfst. Meer verzorgingstips.

VERMEERDERING LYCORIS

Veel van de soorten zijn steriel en kunnen alleen vegetatief vermeerderd (nieuwe planten worden gevormd door middel van bollen, wortelstokken of uitlopers, door scheuren, stekken of enten) worden. De zaden zijn hard, zwart en rond. Ze moeten zo vers mogelijk worden geplant (het best direct na de oogst). Duw de zaden in een vochtig plantmedium. De zaden ontspruiten meestal snel, maar het afpellen van de zwarte zaadlaag helpt de zaden ontkiemen. Bewaar de zaadpotten in een koude vorstvrije kas. Lycoris chinensis moet in het voorjaar ontkiemen. Houdt de zaailingen zo lang mogelijk in groei tot ze groot genoeg zijn om in een eigen pot te staan. Dit kan worden bereikt door ze binnen onder lampen te laten groeien. Het duurt lang van zaad tot bloei, vaak tot 5 jaar, dus ze worden vaak vermeerderd door deling van de bollen. Lycoris albiflora heeft geen zaad. Ze wordt vermeerderd door het scheiden van de bollen. Graaf de bollen op in de zomer, verdeel ze en plant ze direct weer. Meer vermeerderingstips.

MEDISCH LYCORIS

Alle soorten bevatten het gif alkaloid poison – lycoryne, dat zorgt voor overgeven, diarree, buikpijn, depressies en zelfs de dood tot gevolg kan hebben.

BLOEMSIERKUNST LYCORIS

Ze combineert mooi in een bloemenarrangement, maar solo komt de bloemvorm mooi tot uiting. Met deze tips blijven ze langer mooi:

Gebruik altijd schone vazen. Doe hierin koud leidingwater, dat wordt vermengd met de juiste dosering snijbloemenvoeding voor een langere houdbaarheid.
Vuil water met daarin veel bacteriën is slecht voor alle bloemen. Het is dan ook aan te raden de bloemen om de drie of vier dagen schoon water te geven met snijbloemenvoeding;
Snij ca. 2 cm van de steel schuin af, vlak voordat je de bloemen in de vaas plaatst. Doe dit met een scherp mes. Verwijder altijd overtollig blad;
Zet ze op een koele plek. In een warme kamer of in de zon bloeien ze sneller uit;
Zet ze niet in de buurt van de fruitschaal. Fruit geeft van nature ethyleengas af waardoor de bloemen sneller verouderen.

LYCORIS OP DE CATWALK IN HET TUINPALET

Combineer haar met planten die invulling geven als de lycoris inactief is, zoals kleine Hemerocallis, Zephyranthes, kleine agave, Bletilla striata of Graptopetalum.

CULTIVARS LYCORIS

Soorten met een * zijn in Nederland te koop.

Lycoris aurea*: komt uit Oost-Azië (China, Japan) waar ze groeit in kalksteengebieden. Ze wordt ook wel Gouden spinlelie genoemd. In ons klimaat wordt ze als kasplant beschouwd. Ze vormt een vlezige hoge stengel van 30-70 cm met aan de top een scherm van 4 tot 8 spinachtige goudgele naar boven gerichte bloemen. De bloemen zijn groot en hebben teruggeslagen bloemblaadjes en gegolfde randen. De bladeren verschijnen na de bloei en blijven de hele winter aan de plant. Ze heeft een warme droge rustperiode nodig tijdens de zomer om in het najaar tot bloei te komen. Ze bloeit in augustus – september, wordt 30-40 cm hoog en is in 1777 beschreven.

Lycoris caldwellii: heeft pastelgele bloemen die vervagen tot bijna wit. Ze is een gemakkelijke soort en winterhard voor zone 5 (USA). Ze is waarschijnlijk ontstaan als een natuurlijke hybride in China. Ze bloeit later met veel grote bloemen.

Lycoris chinensis: heeft medium gele tot goudoranje spinachtige bloemen met gebogen en gegolfde bloembladranden. Ze is inheems in China en is een volledig vruchtbare zaadlozende diploïde die gemakkelijk hybridiseert met Lycoris longituba. Ze is winterhard tot zone 5 en krachtig.

Lycoris incarnata*: wordt soms Pepermunt Lycoris genoemd omdat ze rood en wit gestreepte knoppen en bloemen heeft. Ze heeft een hete, droge rustperiode nodig om goed te bloeien. Ze is een goede selectie voor noordelijke tuinen omdat ze winterhard is tot zone 5.

Lycoris longituba: komt uit China en heeft bloemstelen tot bijna 100 cm. De grote regelmatige lelie-vormige bloemen zijn variabel van wit tot geel tot roze en alle tinten daartussen. Ze is winterhard tot zone 5, krachtig en een vruchtbare diploïde die gemakkelijk zaad produceert en hybridiseert met andere vruchtbare soorten.

Lycoris radiata*: is de meest populaire soort uit China, Korea en Nepal en beschreven in 1819. Ze heeft rode bloemen in trossen die eerder verschijnen dan de bladeren. In Japan wordt ze ‘Higanbana’ genoemd wat betekent dat de bloem bloeit tijdens de equinox (het moment waarop dag en nacht precies even lang duren). Ze wordt ook wel ‘Manjushage’ genoemd dat ‘de bloem in de hemel’ betekent. Men gelooft dat de heldere kleuren van de prachtige bloem de zielen leidt naar het hiernamaals. In Japan bloeit ze veel bij tempels en begraafplaatsen. Het grootste veld is in Kinchakuda, in Hidaka City, Saitama. Dit is één van de grootste parken in Japan met meer dan 5 miljoen van deze bloemen.

Lycoris sanguinea*: is een van de kleinere soorten en een van de meest voorkomende van Japanse origine. De bloemen zijn abrikoos tot oranje en het is een van de eerste die bloeien. Var. kiushiana heeft grotere bloemen. Ze is winterhard voor zone 5.

Lycoris sprengeri*: is over het algemeen klein in blad en stengel (40 cm). De bloemen zijn roze, met lichtblauwe uiteinden, maar variabel met soms dieper roze of bijna volledig ‘elektrisch’ blauw. Ze produceert gemakkelijk zaad en is ook geschikt voor veel tuinlocaties vanwege de meer bescheiden grootte. Ze is winterhard tot zone 5.

Lycoris squamigera*: (betekent schalen of schubben dragend) is het meest winterhard. De bloemen zijn roze met blauwe uiteinden, ze wordt tot 60 cm hoog. De identiteit van deze steriele hybride (vermeld als soort) is controversieel. Eerdere werken suggereren dat een van de ouders "L. straminea" is. Wat toen L. straminea heette, heet nu L. longituba. Het kan een natuurlijke hybride van L. sprengeri × L. chinensis zijn. Experimentele kruisingen tussen deze twee soorten resulteerden ook in een hybride die eruitziet als L. squamigera. Morfologische kenmerken wijzen echter op een mogelijke kruising tussen L. longituba (2N) en L. sprengeri (N) om een triploïde hybride te vormen.