Amaryllis – zomerbloeiend – Allesoverbloembollen.nl

NAAM EN HERKOMST AMARYLLIS

Tot voor kort was er van de Amaryllis maar één cultivar bekend, de Amaryllis Belladonna. In 1998 is daar een tweede bij gekomen: de Amaryllis paradisicola (zie cultivars). Beide komen uit Zuid-Afrika, waar ze groeien in rotsachtige gebieden. Wat deze plant gemeen heeft met de Zuid-Amerikaanse Hippeastrum (die nog altijd hardnekkig Amaryllis wordt genoemd) is dat ze beide familie van de Amaryllidaceae zijn. De geslachten verschillen wel van elkaar. Ze hebben beide grote grondbollen en riemachtige bladeren, maar Amaryllis groeit in Zuid-Afrika, de bloemsteel is massief, de plant kan eenmaal per jaar bloeien en de zaden zijn groen. Hippeastrum komt uit de Zuid-Amerika, de bloemsteel is hol, de plant kan meermalen per jaar bloeien en de zaden zijn zwart. De Amaryllis bloeit als het blad is afgestorven en de Hippeastrum krijgt blad als de bloem is uitgebloeid. De Amaryllis groeit in de tuin terwijl de Hippeastrum een kamerplant is.

Ze is ook bekend als "Naked Lady" omdat ze bloeit voordat de bladeren zich ontwikkelen. Amaryllis komt van het Griekse αμαρυσσω (Latijn amarysso) amarussoo dat pracht of sprankelend betekent. De Romeinen, die vaak informeel Grieks spraken, leenden het Griekse woord en veranderden het in het Latijnse Amaryllis.

De Amaryllis wordt gezien als een voorjaarsbloeiend gewas, omdat ze wordt geplant in het najaar. Ze bloeit echter in de zomer en is daarom bij de zomerbloeiende gewassen opgenomen.

KLEUREN EN VORMEN AMARYLLIS

Ze heeft dofgroene lange riemachtige bladeren die in de herfst of het vroege voorjaar groeien en tegen de zomer afsterven. . Ze bloeit voordat de bladeren zich ontwikkelen met trompetachtige bloemen bovenaan de lange massieve stelen in zuiver wit, naar lila tot roze tot fel roze en geurt zoet. De bloem heeft drie kelkbladeren die er precies zo uitzien als de drie kroonbladeren. Elke bol kan 1 of 2 stelen produceren.
In het land van herkomst, waar de bollen groeien tussen en onder het struikgewas aan de rand van het bos, bloeien ze maar spaarzaam. Alleen na een bosbrand en als het in de herfst begint te regenen, komen de bloemen massaal tevoorschijn en verandert het landschap in een enorme bloemenzee. De zoete geur is mijlenver te ruiken. Een warme standplaats met veel zon en in de lente een bemesting met een goede kalium houdende meststof geven de plant dezelfde condities. In het najaar een goede organische meststof zorgt voor de groei van de plant.

Na de bloei vormt ze een bladrozet van vlezige zwaardvormige bladeren van 20 à 30 cm lang, die doorgroeien tot in mei en dan langzaam verdrogen. Na een korte rustpauze gaat ze weer bloeien. De bloei kan op zich laten wachten. De bol moet eerst voldoende groot zijn en enkele jaren ongestoord op dezelfde plaats staan, voordat ze bloemen produceert.

SYMBOLIEK AMARYLLIS

Symbool van bedeesdheid, ook van trots en betoverende schoonheid. De Griekse mythologie brengt ons het verhaal van Amaryllis, een door liefde getroffen meisje dat verlangde naar de knappe maar koudhartige Alteo. Wanhopig om zijn liefde te winnen, doorboorde ze haar hart met een gouden pijl en bezocht vervolgens dagelijks zijn huisje, terwijl ze druppels bloed vergoot. Op de dertigste dag bloeiden prachtige bloemen langs het pad. Alteo werd verliefd, Amaryllis’ hart was genezen en de bloem kreeg haar naam.

AMARYLLIS KOPEN

Het is geen gemeengoed, de bol van de Amaryllis Belladonna, maar wel te koop bij gespecialiseerde leveranciers. Koop in het voorjaar stevige, gezonde, grote bloembollen die gelijkmatig van vorm zijn. Koop nooit bloembollen die zacht of doorweekt zijn, blauwe of groene schimmel hebben, er bedorven uitzien of uitgedroogd zijn. Deze bollen zijn waarschijnlijk ondeskundig of te lang bewaard. Let ook op de uitlopers, een klein, groen puntje is geen bezwaar. Koop ook geen beschadigde bloembollen want deze zijn gevoelig voor schimmels. Grote bloembollen geven stevige lange stengels en grotere en/of meer bloemen. Meer kooptips.

AMARYLLIS PLANTEN

De echte Amaryllis is geen potplant en uitsluitend geschikt voor de volle grond. Plant haar in de herfst op een zonnige warme, beschutte plaats (niet blootgesteld aan oostenwind) bij voorkeur op het zuiden in goed vocht doorlatende voedselrijke grond. Bij voorkeur als de grond nog warm genoeg is, zodat ze flink wat wortels kan aanmaken. Ze houdt niet van natte grond. Laat de worteldelen voor het planten een nacht in water weken. Plant haar met de punt net zichtbaar of lichtjes bedekt. Dek haar in de winter goed af met folie tegen vocht. Verplaats haar zo min mogelijk, dat heeft invloed op de bloei. Meer planttips.

VERZORGING AMARYLLIS

Geef weinig water, laat de grond af en toe uitdrogen voordat ze weer water krijgt. Verwijder verwelkte bladeren en bloemstengels om verdere groei van gezonde en geurige bloemen te bevorderen. Ze is winterhard (lichte vorst), maar langdurige vorst kan de bladeren beschadigen waardoor ze het volgende jaar niet bloeit. Geef in het najaar wat mest, dat bevordert de groei van de plant. De plant kan ook worden opgepot om in de schuur of in de koude kas te overwinteren. Meer verzorgingstips.

VERMEERDEREN AMARYLLIS

Ze wordt bestoven door de bij. De bollen vermeerderen weinig of niet, de meest gebruikte methode om ze te vermeerderen is het in stukken snijden van de bollen en op een warme plaats opkweken. Het duurt dan wel minimaal 6 jaar voor ze gaat bloeien. Soms produceren de grote moederbollen kleine zijbollen; deze kunnen opnieuw geplant worden. Het kan 2 tot 3 jaar duren voordat ze bloeien. Vermeerderen door zaad is mogelijk, maar niet in Nederland, omdat de winter al is begonnen als er zaad wordt gevormd. Meer vermeerderingstips.

Amaryllis paradisicola: (betekent bewoner van het paradijs) werd in 1998 beschreven door botanist Dierdré A. Snijman. Ze wordt niet algemeen en in grote getale gekweekt. Ze heeft bladeren die breed en tongachtig zijn. De meeldraden zijn ook langer dan die van de belladonna en ze heeft een narcisachtige geur. Ze bloeit met 10 tot 21 bloemen in paarsachtig roze en wordt donkerder tijdens de bloei. Er is slechts één populatie van amper 1000 planten op de schaduwrijke kwartsietkliffen in het Nationaal Park Richtersveld, in de buurt van de stad Vioolsdrif, Noordkaap. Dit is een veel drogere en koelere omgeving dan die waar A. belladonna in de Westkaap groeit. Hoewel ze groeit in beschermd gebied, wordt ze beschouwd als een kwetsbare soort op de Rode Lijst van Zuid-Afrikaanse planten, mogelijk door de bedreiging door bavianen.

De x Amarcrinum memoria-corsi ‘Howardii’* is de meest bekende hybride. Ze wordt 60 – 70 cm hoog en bloeit van juni – september. Ze is ontstaan uit een kruising tussen Crinum moorei en Amaryllis belladonna. Ze is vernoemd naar G. Howard die deze hybride heeft gekweekt, maar ze wordt ook wel ‘crinodonna’ genoemd. Ze heeft 8-16 heerlijk geurende grote roze bloemen. Door regelmatig de dode bloemen te verwijderen, wordt de bloei van nieuwe bloemen bevorderd. Ze is winterhard, maar in koude gebieden moet je haar extra beschermen met een laag bladeren. Plant haar in april op een zonnige locatie in goed waterdoorlatende voedselrijke grond met de neus net boven de grond. Ze doet het ook prima in een pot en is bovendien een mooie snijbloem. Ze combineert mooi met Agapanthus en Oxalis deppei.

×Amarygia: een kruising tussen Amaryllis belladonna en Brunsvigia. In het Verenigd Koninkrijk waren deze kruisingen bekend als ‘Brunsdonna’s’. Ze heeft platte, sterke stengels die tot 100 cm hoog kunnen worden. De 7 – 20 geurige licht-roze bloemen staan in een scherm. Ze bloeit in augustus en september voordat de talrijke gestreepte bladeren verschijnen. Die beginnen in oktober – november te groeien tot in de winter en dan weer in het voorjaar. Ze is redelijk winterhard, maar moet goed afgedekt worden.

x Amarine*: een kruising tussen Amaryllis belladonna en Nerine.

De Amarine behoort net als de Nerine tot de Amaryllis familie (Amarylliaceae). Tot deze zelfde familie behoren ook de Amaryllis, Narcis en het sneeuwklokje. Gezamenlijk kenmerk is dat het vruchtbeginsel bij deze familie niet in de bloem zit, maar eronder, een z.g. onderstandig vruchtbeginsel. Dit is ook zo bij de Amarine. Bij de Amarine zijn de kenmerken van de Nerine het meest tot z’n recht gekomen en hierdoor lijkt de Amarine het meest op een heel grote en sterke Nerine. Ze onderscheidt zich door een rijke volle bloei met grote licht geurende bloemen. Zowel in de tuin als op de vaas heeft deze bloem een zeer goede houdbaarheid. Amarine is verkrijgbaar in de kleuren wit, roze, donkerroze en lichtroze. De Amarine heeft meer lengte, meer bloemen, is goed houdbaar en kan buiten in bloei worden getrokken, wat niet lukt met de Nerine.

Ze groeit het best in kalkrijke grond of in een pot op een plek in de volle zon beschermd tegen wind en regen. Plant haar in het voorjaar, niet te diep zodat de nek van de bol net boven de grond zichtbaar is. Behalve regelmatig vers water heeft ze geen verzorging nodig. Ze kan 60 - 80 cm hoog worden en bloeit van september tot en met november. Na de bloei kunnen de bollen in de grond blijven zitten, maar dek die wel af in de winter. Ook kunnen de bollen in december opgegraven worden. Bewaar ze op een donkere, droge, iets warmere plek. Zodra de vorst uit de grond is, kunnen ze weer geplant worden. Hou er rekening mee dat het een paar jaar duurt voordat ze uitbundig bloeit. Ze is een prachtige snijbloem met een lang vaasleven, zeker 14 dagen. Enkele variëteiten: ‘Aphrodite’ (zachtroze), ‘Anastasia’ (felroze), ‘Emanuelle’ (wit met roze gloed). Nieuw is Amarine elegance, een kruising tussen N. bowdenii en N. sariensis, met bloemen bestrooid met zilver of goudpoeder.