Cardiocrinum - Reuzenlelie- zomerbloeiend

NAAM EN HERKOMST CARDIOCRINUM

Een spectaculaire telg van de lelie-familie die voorkomt van Noord-India tot Japan. Er zijn 3 soorten bekend die houden van bosgrond. In 1816 werd Cardiocrinum giganteum door Dr. Wallich in een beschaduwd woud op de berg Schiopore in Nepal gevonden en Lilium giganteum Wallich genoemd. Dr. Matten, die met Hooker en Thompson in dit gebied botaniseerde vond ze bij een pasdoorgang naar Kasmir en stuurde zaden naar de tuinen van Cunningham in Edinburgh. Hier bloeide ze voor het eerst in juli 1862. Hoewel ze oorspronkelijk lang geleden zijn geïntroduceerd, zijn C. cordatum en C. cathayanum pas sinds kort beter verkrijgbaar.
In het Grieks betekent cardios: hart, de bladen, en Crinum; lelie, een verwijzing naar de hartvormige bladeren.

KLEUREN EN VORMEN CARDIOCRINUM

Het duurt lang voordat de trechtervormige geurende bloemen gaan bloeien. De eerste jaren laat ze alleen bladeren zien. Onder optimale omstandigheden groeien aan een bloemstengel van wel 400 cm hoog 5 - 20 grote (plm. 12 - 20 cm) witte bloemen met paars/roodbruine vlekken in de keel. De bloem lijkt op die van een trompetlelie, maar verschilt met de lelie door de hartvormige bladeren. Ze trekt bijen en vlinders aan. Jarenlang werd gedacht dat ze monocarpisch is. Dat zijn planten die slechts éénmaal bloeien en vrucht dragen. Cardiocrinum is niet monocarpisch, wel sterven de stengels af, maar dat geldt ook voor tulpen, lelies en Fritillaria. De bol blijft leven en maakt zelfs broedbollen aan. Ze is een hermafrodiet en heeft zowel mannelijke als vrouwelijke organen. De zaadkoppen zijn mooi en blijven tot ver in de winter staan en zijn populair bij diverse tuinvogels. Afhankelijk van de variëteit kunnen de bladeren tot 45 cm lang zijn.

CARDIOCRINUM KOPEN

Koop in het voorjaar (april) stevige, gezonde, grote bloembollen die gelijkmatig van vorm zijn. Koop nooit bloembollen die zacht of doorweekt zijn, blauwe of groene schimmel hebben, er bedorven uitzien of uitgedroogd zijn. Deze bollen zijn waarschijnlijk ondeskundig of te lang bewaard. Let ook op de uitlopers, een klein, groen puntje is geen bezwaar. Koop ook geen beschadigde bloembollen want deze zijn gevoelig voor schimmels. Grote bloembollen geven stevige lange stengels en grotere en/of meer bloemen. Meer kooptips.

CARDIOCRINUM PLANTEN

Plant haar aan het einde van het voorjaar op een wind beschutte plek in de zon/half schaduw in vochtige, voedselrijke, humeuze maar goed doorlatende grond. Bereid de grond ruim van tevoren voor met veel humus, bladvorm, mest en schors. Enkele uren zon per dag is prima, maar te veel zon veroorzaakt bladverbranding. Ze is gevoelig voor vocht en kou en niet geheel winterhard. Ze kan in een pot geplant worden, maar door de lengte is ze daar minder geschikt voor. Meer planttips.

VERZORGING CARDIOCRINUM

Over het algemeen is ze winterhard, maar bij vorst in het late voorjaar kan ze een beetje vorstschade oplopen. Bescherm haar daarom tijdens de winter met tuinbouwvlies, mulch/bladeren of naaldboomtakken. Ze verlangt veel warmte, vocht en bemesting in voorjaar en zomer, in de winter moet ze dan weer droog staan. Tot aan de bloeiperiode moet ze vochtig worden gehouden. In de herfst laten staan en niet terugsnoeien, want de zaadkoppen in de winter zijn prachtig. Let in het voorjaar op voor slakken en woelratten. Plaats tijdens het planten een stok naast de bol ter versteviging tijdens de groei, maar ook als marker voor de rustperiode. Meer verzorgingstips.

VERMEERDERING CARDIOCRINUM

Vermeerderen is mogelijk via zaad en broedbollen. Ze is niet moeilijk te kweken, maar geduld is nodig. Zijn er kleine bollen gekocht dan kan het een aantal seizoenen duren voordat ze gaat bloeien. Wil je ieder jaar genieten van Cardiocrinum, plant dan diverse jaren na elkaar nieuwe bollen. Via zaad kan ze snel vermeerderd worden, maar ook dan duurt het enkele jaren voordat ze gaat bloeien. Geef het zaad 3 weken 20 graden en 6 weken –2 en dan zaaien bij 7 graden. Ze wordt bestoven door insecten. Meer vermeerderingstips.

CARDIOCRINUM OP DE CATWALK IN HET TUINPALET

In de tuin combineert de zeer lange Cardiocrinum mooi met Acer mono, Alnus japonica, Arisaema serratum, Fraxinus mandshurica, Hosta rectifolia en Iris setosa.

CARDIOCRINUM BLOEMSIERKUNST

Ze is niet echt geschikt als snijbloem omdat ze duur is en snel verwelkt. De bollen zijn ook duur en het duurt 4 tot 5 jaar voordat ze bloeien.

CARDIOCRINUM GEBRUIK

De ca. 3,5 m hoge en tot 7cm, dikke en holle stengel van Cardiocrinum giganteum werd in Nepal gebruikt om er blaasinstrumenten van te maken.

CULTIVARS CARDIOCRINUM

Soorten met een * zijn te koop in Nederland.

Cardiocrinum cathayanum*: (betekent poëtische naam voor uit China, Cathay) wordt tot 80 cm hoog en komt uit China. In 1925 is ze door EH Wilson ontdekt. De bladeren zijn limoengroen. Ze bloeit in juli met grote, licht naar beneden gebogen wit groenige bloemen met roodachtige of bruinrode markeringen in de keel. ’s Avonds geurt ze heerlijk.

Cardiocrinum cordatum: (betekent hartvormig) komt uit het noorden van Japan, de Koerilen-eilanden en Sakhalin, waar ze groeit in naald-, eiken- en bamboebossen op koele vochtige plekken in de bergen en wordt 70 – 200 cm hoog. Ze bloeit in juli/augustus met een tros van 2-15 trompetvormige groen-witte bloemen (12-18 cm groot) in room/wit met geelachtige en roodbruine vlekjes in de keel. De bloemen hebben grote nectarklieren aan de voet van de bloemkroon die veel nectar uitscheiden. Veel hommelsoorten, bijen en vlinders worden daardoor aangetrokken.

Cardiocrinum giganteum*: (betekent reusachtig, gigantisch) wordt ook wel Himalayalelie genoemd omdat ze daar oorspronkelijk vandaan komt, is in 1846 beschreven en wordt tot 400 cm hoog. Ze bloeit in juli/augustus met meer dan 20 grote (12-18 cm groot) klokvormige hangende geurende witte bloemen die in de keel purper/rood gestreept zijn en aan de buitenkant een groene tekening hebben. Naarmate ze langer bloeit verkleurt het groen aan de buitenkant naar wit.
Var. giganteum komt uit de Himalaya regio, Bhutan, Myanmar, India en Nepal.
Var. yunnanense (betekent uit Yunnan) wordt 15-200 cm hoog, komt uit Zuidoost-China en de zuiver witte bloemen met een wijnrode keel zijn meer afstaand. De bladeren zijn diepgroen (purperbrons in aanleg) met dieprode nerven en stengel.