Agapanthus - Afrikaanse lelie – zomerbloeiend

NAAM EN HERKOMST AGAPANTHUS

De Agapanthus komt oorspronkelijk uit Zuid-Afrika, waar ze groeit in rotsachtige graslanden. Ook op de Canarische eilanden en het eiland Madeira groeit ze in het wild. In de 17e eeuw kwam ze naar Europa. Ze wordt ook wel de ‘bloem der liefde’ genoemd want in het Grieks betekent ‘agape’ liefde en ‘anthos’ bloem. Een andere mogelijk betekenis is: agapeo dat 'tevreden zijn' betekent 'een bloem waarmee ik heel tevreden ben'. Er zijn 7 soorten bekend en vele hybriden. Ze verschillen van elkaar in bloem en bladvorm en stellen verschillende eisen aan bodem en klimaat. Er zijn grote en kleine planten met bloemen in schermen in blauwe en soms witte tinten. Soorten in gebieden waar het hele jaar door regenval is, zijn groenblijvend en die met weinig regenval in de winter zijn bladverliezend.

Heel veel informatie over dit soort is te vinden op de website van Piet Panthus: http://www.agapanthus.nl/nl

KLEUREN EN VORMEN AGAPANTHUS

Ze groeit uit wortelstokken en heeft riemachtige bladeren. De bloemen zijn schermen van blauwe of witte trechter-/buisvormige bloemen. Er zijn bladhoudende en bladverliezende soorten. Bladverliezende Agapanthus kan in de winter in de grond overleven, de bladhoudende Agapanthus niet.

SYMBOLIEK AGAPANTHUS

De bloem is een Zuid-Afrikaans symbool voor de liefde. Een stam in Zuid-Afrika, de Xhosa, drogen de wortels en dragen die om hun nek tijdens een trouwerij. Dit zou de vruchtbaarheid verhogen. In Nederland is het geven van een Agapanthus een uiting van liefde voor iemand. De afzonderlijke bloempjes worden ook wel in bruidsboeketten gebruikt.

AGAPANTHUS PLANTEN

Ze doet het heel goed in grote potten op het terras of balkon, maar kan in april-mei ook in de volle grond geplant worden. Het resultaat zal het eerste jaar niet groot zijn, maar dat maakt ze het volgende seizoen weer goed. Plant haar in het voorjaar met de neus ongeveer 3 cm onder de aarde in goed doorlatende grond op een zonnige plek. Ze heeft een hekel aan natte voeten. Pas op voor late vorst. In de winter wel afdekken tegen de vorst. Meer planttips.

VERZORGING AGAPANTHUS

Geef de plant in de groeiperiode, 1x voor en 1x na de bloei, bij zeer arme grond ook tijdens de bloei, een dessertlepel tot een eetlepel mestkorrels. Geef eens in de week water tot oktober. Bladhoudende soorten moeten overwinteren in een serre of kas. Graaf ze op, zet ze in een pot met goede potgrond, geef een klein beetje water en laat icht en vorstvrij overwinteren bij een temperatuur niet hoger dan 8°C. Bladverliezende soorten kunnen een zachte winter overleven met wat bescherming. Een koude periode is nodig voor de ontwikkeling van nieuwe bloemknoppen.

De Agapanthus is uitermate geschikt voor het planten in een pot. Let erop dat er een gat in de bodem van de pot zit zodat het overtollige water weg kan. De aarde mag gerust een keer uitdrogen, maar ze heeft een hekel aan "natte voeten". Ze kan tot de eerste lichte (nacht)vorst buiten blijven staan, zo weet ze dat ze in rust moet gaan. Daarna de pot op een koele, niet te warme plek zetten en geen water geven. Pas als de puntjes van de bladeren boven de aarde uitkomen, weer water en mest geven. Begin of half april kan de pot weer buiten worden gezet op een zonnige plek.

De bladverliezende Agapanthus is ook geschikt voor de tuin. Bedek haar in de winter tegen de vorst met bladeren, stro, hooi, dennentakken, boomschors of cacaodoppen zodat de vorst moeilijker bij de wortels kan. Dat resulteert in een goede isolatie en in omzetting naar humus, waardoor de bodemstructuur aanzienlijk verbetert. Vanaf eind maart/begin april, als er geen vorst meer verwacht wordt, kan de bedekking worden verwijderd. Snoeien is niet nodig, maar klip wel de uitgebloeide stelen af tot op de grond. Andere bloemen krijgen zo meer ruimte en licht om te groeien.

Het is belangrijk de planten niet te vroeg af te dekken of binnen te zetten. Vaak is de aarde dan nog vochtig en de temperatuur te hoog en dit zorgt voor te vroege groei en/of wortelrot. Na 4 jaar moet de plant verjongen door deze te scheuren. Meer verzorgingstips.

VERMEERDERING AGAPANTHUS

Scheuren (soms noodzakelijk om het barsten van een pot te voorkomen en de bloei te bevorderen) kan het beste in het voorjaar nadat de oude wortels een paar uur in het water hebben gestaan. Aan elke scheut moeten een paar gezonde groeipunten zitten. Plant de scheuten in een nieuwe pot en geef regelmatig voeding om de bloei te bevorderen. Scheuren werkt als volgt:
* maak de kluit de avond ervoor goed nat;
* bewerk de vezelige wortels rond de kluit met een handvork;
* gebruik een scherp gereedschap om de kluit voorzichtig doormidden te snijden;
* scheid in bosjes met ten minste drie groeipunten op elke klomp;
* herplant in een pot die iets groter is dan de klomp met verse compost.

Een filmpje hoe scheuren werkt zie je HIER .

De plant zal zich niet gemakkelijk uitzaaien, want de ontwikkeling van het zaad heeft temperaturen van ten minste 24° nodig in de rustperiode, dus in de winter. Meer vermeerderingstips.

GEBRUIK AGAPANTHUS

Ze wordt beschouwd als een magische en een medicinale plant, een plant van vruchtbaarheid en zwangerschap. De Xhosa-vrouwen gebruiken de wortels om prenatale medicijnen te maken. De Zulu gebruiken haar om hartaandoeningen, verlamming, hoest, verkoudheid, pijn op de borst en beklemming te behandelen. Ze wordt ook gebruikt door mensen die bang zijn voor onweer om de donder af te weren. Wandelaars wordt geadviseerd om bladeren in hun schoenen te leggen om de voeten te kalmeren en om vermoeide voeten een half uur in de bladeren te wikkelen. De lange, riemachtige bladeren vormen ook een uitstekend verband om een kompres op zijn plaats te houden.

Ze bevat verschillende saponinen en sapogeninen die over het algemeen ontstekingsremmend zijn (vermindering van zwelling en ontsteking) en een anti-oedeem (oedeem = zwelling door ophoping van vloeistof), anti-hoest (hoesten verlichten of onderdrukken) en immuunregulerende (hebben invloed op het immuunsysteem) werking hebben. Hoewel de precieze activiteit van agapanthusverbindingen niet bekend is, hebben voorlopige tests uterotone activiteit aangetoond (verhoogt de werking van uterusspieren).

Ze wordt ervan verdacht hemolytische anemie (aandoening waarbij de rode bloedcellen sneller worden afgebroken dan het beenmerg ze maakt) bij mensen te veroorzaken en het sap veroorzaakt ernstige zweren in de mond.

BLOEMSIERKUNST AGAPANTHUS

Geniet lang van uw bloemen door onderstaande tips te hanteren:

Gebruik altijd schone vazen. Doe hierin koud leidingwater, dat wordt vermengd met de juiste dosering snijbloemenvoeding voor een langere houdbaarheid.
Vuil water met daarin veel bacteriën is slecht voor alle bloemen. Het is dan ook aan te raden de bloemen om de drie of vier dagen schoon water te geven met snijbloemenvoeding.
Snij ca. 2 cm van de steel schuin af, vlak voordat je de bloemen in de vaas plaatst. Doe dit met een scherp mes. Verwijder altijd overtollig blad.
Zet ze op een koele plek. In een warme kamer of in de zon bloeien ze sneller uit.
Zet ze niet in de buurt van de fruitschaal. Fruit geeft van nature ethyleengas af waardoor de bloemen sneller verouderen.

De uitgebloeide bloemen kunnen gedroogd worden en de zaaddozen doen het goed in droogboeketten. Het best kan de bloem aan de lucht gedroogd worden. Dat werkt als volgt:
Kies mooi gekleurde bloemen, verwijder overtollig blad, bindt de bloemen met een elastiek bij elkaar en hang ze ondersteboven op een goed geventileerde plaats. Het duurt tussen de 1 en 8 weken voordat de bloemen goed droog zijn. Soorten met een houtige steel kunnen rechtop in een vaas drogen.

Agapanthus praecox*: (betekent vroeg) is groenblijvend, wordt 80 – 100 cm hoog en kan al in juni bloeien. Ze heeft witte tot middelblauwe bloemen met meeldraden zo lang als de bloemblaadjes, waarvan er 30-40, tot soms wel 100, in een tros staan. Ze heeft 3 ondersoorten: subsp. minimus is kleiner (30 tot 60 cm hoog) en bloeit in licht of donkerblauw, soms grijswit of wit, subsp. orientalis bloeit medium blauw tot puur wit en subsp. praecox, bloeit meestal in blauw.

Agapanthus walshii: is groenblijvend, wordt 60 cm hoog en bloeit in lichtblauw, soms donkerblauw, zelden wit. In de natuur bloeit ze het best na een brand.