Mirabilis jalapa – Nachtschone – Zomerbloeiend- Allesoverbloembollen.nl

NAAM EN HERKOMST MIRABILIS JALAPA

Oorspronkelijk komt de Mirabilis uit de warmere delen van Amerika. In 1596 kwam ze naar Europa en via de handelsschepen is ze terecht gekomen in andere tropische gebieden waar ze als vaste plant groeit. In Centraal- en Zuid-Amerika, zoals in Guatemala en Mexico, komt ‘Jalapa’ vaak voor als naam van een stad. De naam ‘wonderbloem’ verwijst naar het feit dat ze in warmere landen gemakkelijk onderling kruist, waardoor ze het volgende seizoen in andere kleuren bloeit. De oude naam was admirailis: wat prachtig betekent of verwonderlijk, naar de vaak wonderbaarlijke kleurenverdeling van de bloemen. Carolus Linnaeus (1707-1778), een Zweedse arts en plantkundige, gaf de plant in 1753 de Latijnse naam ‘Mirabilis jalapa’. Het woord mirabilis betekent ‘bewonderenswaardig’ of ‘wonderlijk’.

KLEUREN EN VORMEN MIRABILIS JALAPA

Ze bloeit in geurende, trompetvormige bloemen in roze, rood, oranje, geel, wit of paars. De bloemen openen zich rond 16.00 uur en sluiten de volgende ochtend weer. In veel landen wordt de Mirabilis jalapa naar deze eigenschap genoemd bv.: ‘Nachtschone’, ‘Four o’clock flower’ (vier uur bloem), ‘Buenas tardes’ (goedemiddag) en ‘Belle de nuit’ (nachtschone). De heerlijke geur trekt nachtvlinders aan die voor de bestuiving zorgen. Naar de ochtend toe vermindert de geur. Wanneer de bloemen zijn afgevallen, vormt zich op die plaats een bolvormig, rimpelig zaad met een zwarte kleur, van bijna zo groot als een erwt of peperbolletje. Een bijzondere eigenschap is dat de bloemen van dezelfde plant verschillende kleuren kunnen hebben. Bovendien kunnen er op iedere afzonderlijke bloem verschillende kleuren voorkomen, in hele vlakken of in de vorm van vlekken, stippen en strepen. Opmerkelijk is ook dat de kleur soms verandert naarmate de plant ouder wordt. Nog een andere opmerkelijke eigenschap van de Mirabilis jalapa is fluorescentie. De pollen stralen onder uv-licht een gele kleur licht uit. Daarbij kunnen bv. gele bloemen onder uv-licht veranderen in enigszins oplichtende witte bloemen.

SYMBOLIEK MIRABILIS JALAPA

De betekenis is timide.

MIRABILIS JALAPA KOPEN

Koop stevige, gezonde, grote knollen. Koop nooit knollen die zacht aanvoelen, beschimmeld zijn of rotte plekken hebben, met vlekken of groene uitlopers of verschrompeld zijn. Koop ook geen beschadigde knollen want deze zijn gevoelig voor schimmels. Grote knollen geven stevige lange stengels met grotere en/of meer bloemen. Meer kooptips.

MIRABILIS JALAPA PLANTEN

Plant de knollen van maart tot mei op een zonnige plek in kalkrijke grond. Ze kan ook in een pot geplant worden. Let op een goede afwatering. Direct na het planten ruim water geven, voorkom uitdroging. Verwijder uitgebloeide bloemen om aanmaak van nieuwe bloemen te stimuleren. Meer planttips.

VERZORGING MIRABILIS JALAPA

Ze is onderhoudsvriendelijk en snel groeiend. Zorg dat ze niet uitdroogt. Ze is niet winterhard, dus na de bloei de knollen rooien en vorstvrij bewaren in een kistje met turfmolm of zand. Zijn ze in een pot geplant, zet ze dan met bol en al in een vorstvrije ruimte. Meer verzorgingstips.

VERMEERDERING MIRABILIS JALAPA

Ze vermeerdert zich via wortelstek of via zaad dat eenvoudig in augustus verzameld kan worden (zwart en erwtvormig). Zaaien in maart/april bij 18 tot 22 graden Celsius. Het zaad kiemt binnen 7 dagen (gebruik hiervoor turfpotjes). Vanaf april de jonge plantjes afharden en eind mei op de gewenste plek in de tuin planten. Meer vermeerderingstips.

GENEESKUNDE MIRABILIS JALAPA

Het zaad van de plant wordt als giftig beschouwd. Ook de bladeren worden aangemerkt als giftig, hoewel ze gekookt of in de vorm van poeder, in veel landen (van oudsher) als medicijn dienen.

In Brazilië worden bladeren als poeder gebruikt tegen hoofdpijn en als laxeermiddel. Een afkooksel van de hele plant wordt in Mexico gebruikt tegen dysenterie en bij de verzorging van wonden en insectensteken. In Peru gebruikt men het sap gemaakt van de bloemen tegen herpes en oorpijn en het sap van de wortels tegen diarree, dysenterie, syfilis en hepatitis.

De wortel zou verder werkzaam zijn als plasmiddel, laxeermiddel, afrodisiacum, om wormen mee te verdrijven en tegen ontstekingen en met het sap van de bladeren kunnen wonden worden behandeld.

OVERIG GEBRUIK MIRABILIS JALAPA

Soms wordt het poeder van het zaad in cosmetica gebruikt als kleurstof. In Japan heet de plant ‘Oshiroi bana’, het witte poeder dat van de zaden wordt gemaakt, lijkt namelijk op het gezichtspoeder (oshiroi) dat Geisha’s gebruiken. Van de bloemen wordt soms donkerrode kleurstof gemaakt voor het kleuren van voedsel, zoals taart en pudding.

CULTIVARS MIRABILIS JALAPA

Mirabilis jalapa ‘Harlequin’ bloeit in alle kleuren met streepjes en vlekjes.
Mirabilis jalapa ‘Red & Yellow Marbles’ bloeit geel met rode vlekjes en streepjes.

Mirabilis jalapa ‘Limelight’ bloeit in fel roze met fel geelgroen blad.

Mirabilis longiflora bloeit in zuiver wit met purperen hart, heeft een lange bloembuis en opvallend felroze meeldraden. Ze wordt 60 cm hoog.