Polianthes - Tuberoos - zomerbloeiend

NAAM EN HERKOMST POLIANTHES

Polianthes is een knolachtig gewas van ongeveer 13 soorten. Met behulp van DNA-analyse is vastgesteld dat de soort familie is van de Agavoideae-subfamilie van de Asparagaceae. Oorspronkelijk komt ze uit Mexico en Midden-Amerika, waar ze door de Aztec indianen werd geteeld. De Azteken noemden het Omixochitl, beenbloem of zeepbloem. Spaanse ontdekkingsreizigers exporteerden de bloemen al in 1590 naar Europa (waar ze “Hyacinth of Indies” heette) en vanaf daar verspreidde Polianthes zich snel over de hele wereld. Linneaus gaf Polianthes in 1737 haar naam in zijn Genera Plantarum. In een ander werk schreef hij de naam echter als Polyanthes. Sommige schrijvers gebruikten de naam Polyanthes in de veronderstelling dat Linnaeus polys: veel, en anthos: bloemen, veelbloemig in gedachten had. Anderen namen aan dat het van polis: een stad, afstamde naar het gebruik van bloemen in stadsversiering. Waarschijnlijk had Linnaeus polios: glimmend wit en anthos: een bloem, bedoeld dat voor de tuberoos meer waarschijnlijk lijkt. De naam tuberoos is ontleend van tuberosa, deze plant is de tuber, de knoldragende hyacint om die te onderscheiden van de bol dragende hyacint. De naam is daarom tuber-ose en niet tube-rose. De meest bekende is de Polianthes tuberosa die al sinds 1594 wordt gekweekt. Ze wordt gebruikt in de parfumindustrie.

De poet Thomas Moore schreef vele aardige botanische versjes, een van de mooiste is:
‘The tuberose, with her silvery light
That in the gardens of Malay
Is call’d the Mistress of the Night”.

KLEUREN EN VORMEN POLIANTHES

Ze bloeit in wit, roze, oranje, geel, rood en paars, sommige soorten hebben ook gestreepte bloemen. De bloemen groeien in trossen langs een enkele stengel en de bloemgrootte varieert per soort. De onderste lijnvormige en lichtgroene bladeren zijn ongeveer 20 cm lang en nemen aan de stengel geleidelijk in grootte af. De bloemen van de meeste polianthes-soorten geuren ‘s nachts en bloeien van de midden tot late zomer.

SYMBOLIEK POLIANTHES

Ze staat symbool voor “trots van de rijken”.

POLIANTHES PLANTEN

Plant ze eind april op een warme zonnige plaats in humusrijke, goed doorlatende grond. Ze is niet winterhard en kan in Nederland eigenlijk niet in de volle grond overleven. Beter is het ze in potten te planten. Voorzie de pot van een laagje potscherven en vul met verse humusrijke en goed doorlatende potgrond. In de winter de pot op een droge koele plaats zetten, de grond niet uit laten drogen. Meer planttips.

VERZORGING POLIANTHES

In de zomer vrij veel water geven, maar wel de potgrond tussendoor droog laten worden. Regelmatig mest toevoegen bevordert de bloei. Uitgebloeide bloemen met stengel en al verwijderen, om nieuwe bloemvorming te bevorderen. Meer verzorgingstips.

VERMEERDERING POLIANTHES

Omdat de bol niet winterhard is, vermeerdert ze zich alleen in warmere gebieden. Ze vermeerdert door knollen en zaden. Vergelijkbaar met de wilde Polianthes, hebben de planten die uit zaad worden gekweekt, meer tijd nodig om te bloeien dan de planten die uit knollen zijn opgekweekt. Meer vermeerdingstips.

GEBRUIK POLIANTHES

De Polianthes tuberosa wordt in grote arealen geteeld voor de parfumindustrie, zoals in Grasse, Zuid-Frankrijk, het centrum van de parfum. De bloemen worden voornamelijk gekweekt in Marokko en India en worden voor zonsopgang met de hand geplukt en daarna meteen verwerkt. De olie kan door extractie maar ook door enfleurage (methode om de geur van planten te extraheren) verkregen worden. Deze laatste methode wordt niet veel meer gebruikt omdat die zeer arbeidsintensief is. Voor 200 gram tuberose-absolute zijn 1200 kilogram bloemknoppen nodig. Het is dan ook een kostbaar ingrediënt met een waarde van meer dan $ 2.000,00 per 500 fram. Van de geur wordt gezegd dat ze jasmijnachtig, heel sensueel is en in India staat de essentie bekend als “Meesteres van de nacht”. Lees meer over het gebruik van tuberose in parfums op https://www.perfumelounge.nl/collections/tuberose. Vanwege de hoge concentratie van sapogenine in hun rizomen en knolvormige wortels, zijn veel soorten gebruikt als substituten van zeep, waaronder: P. geminiflora, P. gramini-folia Rose en P. tuberosa. Voor dit gebruik zijn deze soorten bekend onder de naam Nahuatl ‘amole’ wat zeep betekent of omolixochitl of omilixochitl wat ‘zeepbloem’ (in Nahuatl) betekent.

POLIANTHES BLOEMSIERKUNST

De welriekende bloemen werden vroeger wel in bruidsboeketten verwerkt. Pluk haar in de eigen tuin: snij voorzichtig de hele bloemstengel uit de plant en zet deze zo snel mogelijk in een vaas lauw water met snijbloemenvoedsel. Met deze tips geniet je langer van de bloemen:

gebruik altijd schone vazen. Doe hierin koud leidingwater, dat wordt vermengd met de juiste dosering snijbloemenvoeding voor een langere houdbaarheid. Vuil water met daarin veel bacteriën is slecht voor alle bloemen. Het is dan ook aan te raden de bloemen om de drie of vier dagen schoon water te geven met snijbloemenvoeding;
snij ca. 2 cm van de steel schuin af, vlak voordat je de bloemen in de vaas plaatst. Doe dit met een scherp mes. Verwijder altijd overtollig blad;
zet ze op een koele plek. In een warme kamer of in de zon bloeien ze sneller uit;
zet ze niet in de buurt van de fruitschaal. Fruit geeft van nature ethyleengas af waardoor de bloemen sneller verouderen.

CULTIVARS POLIANTHES

Polianthes tuberosa is syn. van Agave polianthes: heeft witte bloemen met een zoete geur op een lange stengel, tot 90 cm. Er zijn maximaal 20-30 bloemen in één aar die varieert tussen de 14 en 28 cm, afhankelijk van de grootte van de geplante knol. Tuberoos heeft twee bloemsoorten, enkel en dubbel. Het enkele type wordt vaak ‘Mexicaanse tuberoos’ of ‘Single’ genoemd, terwijl het dubbelbloemige type wordt verkocht als ‘The Pearl’ of ‘Double’. Wereldwijd zijn de dubbele vormen populairder als snijbloemen, terwijl de enkele vormen hoofdzakelijk worden gebruikt in de parfumindustrie. Hoewel de bloemen puur wit zijn, kunnen de bloemknoppen lichtroze “blozen” als ze onder koele omstandigheden worden gekweekt. Ze was populair in het Victoriaanse tijdperk als “tuberose”. Ze wordt al sinds 1600 gecultiveerd toen ze werd ontdekt in Midden-Amerika. De bloemkleur van alle bekende cultivars van P. tuberosa is wit; er zijn echter pogingen gedaan kleuren van verwante soorten te introduceren. De teelt van tuberose vindt plaats in landen als Mexico, China, India, Nieuw-Zeeland en Taiwan. In het wild komt ze niet meer voor. ‘The Pearl’: bloeit lang met dubbele, geurende witte bloeien.