Hymenocallis is familie van de Amaryllidaceae
Populaire naam: Spinlelie
Bloemkleur: wit, geel - Bloeiperiode: midden juni – augustus
Plantdiepte: 10 cm - Plantafstand: 20 cm - Planthoogte: tot 80 cm
Toepassing: tuin, border, potterie, bloemsierkunst
NAAM EN HERKOMST HYMENOCALLIS
Dit gewas bevat 65 soorten die oorspronkelijk voorkomen in tropisch en subtropische gebieden in Noord- en Zuid-Amerika. Ze is bekend sinds 1812. In het Grieks betekent Hymenocallis, hymen: een membraan of vlies, een verwijzing naar de webachtige bloemdraden, kallos: is schoonheid. Een plant met mooie bloemen waarvan de meeldraden aan de voet door een vlies zijn verbonden. In Engelse gebieden worden ze daarom spider lilys genoemd. Het hoogste gebouw ter wereld, de Burj Khalifa in Dubai, is gebaseerd op de vorm van de Hymenocallis die als woestijnbloem in de Verenigde Arabische Emiraten voorkomt. Enkele Hymenocallis soorten worden vaak verkocht onder het synoniem Ismene. Er bestaat echter ook een apart geslacht Ismene. De knollen en in mindere mate de bladeren zijn giftig. Alle soorten van de Hymenocallis zijn sterk aan elkaar verwant en vaak moeilijk van elkaar te onderscheiden omdat ze naar gelang de vindplaats kleine verschillen kunnen ontwikkelen.
KLEUREN EN VORMEN HYMENOCALLIS
De lange bloemsteel draagt 3 tot 5 witte geurende bloemen die ongeveer 20 cm groot zijn. De 6 smalle kroonbladeren zijn teruggeslagen. De bloemen hebben hun meeldraden verenigd tot een karakteristieke kroon. De bladeren zijn zwaardvormig, soms spitsvormig, glanzend en lederachtig. Een soort bloeit in geel. De soorten kunnen in 3 groepen ingedeeld worden:
De tropische soorten (Zuid-Amerika, Centraal-Amerika, de Caraïben en West-Indië). Deze soorten (tiental) zijn grotere planten die snel uitbreiden via broedbolletjes en die eerder als kamerplant dienst doen. Ze gaan ’s winters niet in rust en moeten op een relatief warme plaats overwinteren.
De Mexicaanse soorten. Een grote groep met veel diversiteit, gezien de grote klimatologische verschillen. De soorten in deze groep zijn moeilijk in cultuur te brengen. Deze soorten gaan in winterrust en hebben weinig vocht en een lagere temperatuur nodig (vorstvrij indien in potten) en komen relatief laat in de lente terug met nieuwe bladeren.
Het Zuidoosten van de Verenigde staten tot in Texas. Dit zijn over het algemeen planten voor vochtige tot natte bodem. Om ze succesvol te laten groeien moeten ze zeer regelmatig en overvloedig begoten worden en mag de grond tijdens het groeiseizoen nooit uitdrogen.
HYMENOCALLIS KOPEN
Koop in het voorjaar stevige, gezonde, grote bloembollen die gelijkmatig van vorm zijn. Koop nooit bloembollen die zacht of doorweekt zijn, blauwe of groene schimmel hebben, er bedorven uitzien of uitgedroogd zijn. Deze bollen zijn waarschijnlijk ondeskundig of te lang bewaard. Let ook op de uitlopers, een klein, groen puntje is geen bezwaar. Koop ook geen beschadigde bloembollen want deze zijn gevoelig voor schimmels. Grote bloembollen geven stevige lange stengels en grotere en/of meer bloemen. Meer kooptips.
HYMENOCALLIS PLANTEN
Plant ze net onder de grond na half mei op een plek in de zon in voedselrijke en goed doorlatende grond. Ze is matig winterhard, dus geplant in de volle grond moeten ze tijdens de winter goed afgedekt worden. Ze kan ook prima in een pot geplant worden (de neus gelijk aan de potrand). De pot vorstvrij laten overwinteren en de potgrond niet helemaal laten uitdrogen. Meer planttips.
VERZORGING HYMENOCALLIS
Zodra de toppen van de bladeren beginnen te groeien, meer water geven en regelmatig bemesten. Om de 3 jaar verpotten. In de zomer de grond vochtig houden. Geadviseerd wordt om ineens veel water te geven en dan een paar dagen de grond te laten drogen. In de herfst minder water geven en voor de winter binnen halen. Meer verzorgingstips.
VERMEERDERING HYMENOCALLIS
Bij het verpotten de kleine knolletjes van de moederplant verwijderen en apart oppotten. Wordt ook vermeerderd via zaad. De zaden kiemen aan de plant en daaruit vormt zich een knolletje dat begint te wortelen zodra die in de aarde komt. Meer vermeerderingstips.
BLOEMSIERKUNST HYMENOCALLIS
Geniet langer van de bloemen met deze tips:
- Gebruik altijd schone vazen. Doe hierin koud leidingwater, dat wordt vermengd met de juiste dosering snijbloemenvoeding voor een langere houdbaarheid. Vuil water met daarin veel bacteriën is slecht voor alle bloemen. Het is dan ook aan te raden de bloemen om de drie of vier dagen schoon water te geven met snijbloemenvoeding;
- Snij ca. 2 cm van de steel schuin af, vlak voordat je de bloemen in de vaas plaatst. Doe dit met een scherp mes. Verwijder altijd overtollig blad;
- Zet ze op een koele plek. In een warme kamer of in de zon bloeien ze sneller uit;
- Zet ze niet in de buurt van de fruitschaal. Fruit geeft van nature ethyleengas af waardoor de bloemen sneller verouderen.
CULTIVARS HYMENOCALLIS
De soorten met een * zijn te koop in Nederland.
Hymenocallis acutifolia: komt oorspronkelijk uit Mexico, heeft smalle bladeren en bloeit van de late zomer tot de herfst.
Hymenocallis azteciana: groeit in West Mexico.
Hymenocallis caribaea 'Variegata': heeft aantrekkelijke grijs groene bladeren met brede crèmekleurige randen.
Hymenocallis durangoensis: groeit in Mexico.
Hymenocallis eucharidifolia: groeit in Mexico
Hymenocallis fragrans: is groenblijver en komt oorspronkelijk uit West Indië.
Hymenocallis harrisiana*: is een Mexicaanse soort met kleinere maar zeer mooi gevormde zuiver witte geurende bloemen waarvan de fijne kroonbladeren sterk gekromd zijn en de meeldraden ver boven de bloemen uitsteken. De bladeren die niet hoger worden dan 30 cm zijn fijner en spitsvormig en geven aan de plant een elegant voorkomen. Iedere bloem bloeit slechts één nacht.
Hymenocallis imperialis: is groenblijvend uit Mexico en behoort tot de grootste in zijn soort met brede bladeren en grote bloemen.
Hymenocallis liriosme: ze komt oorspronkelijk uit het zuiden van de VS, Texas, Oklahoma, Arkansas, Louisiana, Mississippi en Alabama.
Hymenocallis littoralis*: is groenblijvend uit Mexico en Guatemala waar ze tijdens het warme groeiseizoen groeit met haar wortels in het water. Ze bloeit wit en kan tot 90 cm hoog worden.
Hymenocallis maximillianii: groeit in Mexico en heeft compacte, smalle rechtopstaande bladeren en bijpassende sierlijke bloemen.
Hymenocallis occidentalis: komt oorspronkelijk uit het oosten van de VS en bloeit in de late zomer.
Hymenocallis sonorensis: komt voor langs beken en in de valleien in Sonora, Mexico.
Hymenocallis tridentate: bloeit in het voorjaar in Florida. Het is een kleine plant met grote bloemen.
Hymenocallis tubiflora: groeit in Zuid-Amerika.
Hymenocallis speciosa: is groenblijvend, heeft heldergroene lange bladeren en bloeit met 6-15 wit tot groene bloemen met lange kroonbuis die uitloopt in smalle slippen. Ze behoudt haar geur ook als ze gedroogd wordt. Ze kan tot 60 cm hoog worden, komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika en is in 1759 beschreven. De bladeren worden gedrenkt in kokosolie en gebruikt tegen hoofdpijn. Ze heeft een minimale temperatuur nodig van 10°C.
Hybriden:
De hieronder vermelde hybriden worden veelvuldig gekweekt en worden zowel als Hymenocallis als Ismene verkocht.
Ismenocallis 'Buccaneer': een kruising tussen Hymenocallis liriosome en Ismene narcissiflora, ze bloeit wit.
Ismenocallis 'Excelsior': is een kruising van Hymenocallis traubii en Ismene narcissiflora. Ze bloeit wit.
Ismene × festalis: wordt ook wel Ismene 'Festalis' genoemd. Ze is een kruising van Hymenocallis longipetala en Hymenocallis narcissiflora. De bloemen zijn groot en hebben een pittige geur.
Ismene x macrostephana ‘Daphne’ of Ismenocallis ‘Daphne’: is een kruising tussen Hymenocallis speciosa en Ismene narcissiflora. Ze werd gemaakt door Van Tubergen in de late 19e eeuw Ze heeft zeer grote bloemen, geurt zoet en gaat iets langer mee dan andere soorten. Ze is vorstgevoelig en heeft een minimumtemperatuur van +5 ° C (41 ° F) nodig.
Meer cultivars: H. araniflora, H. arenicola, H. astrostephana, H. baumlii, H. bolivariana, H. choctawensis, H. choretis, H. cleo, H. clivorum, H. concinna, H. cordifolia, H. coronaria, H. crassifolia,H. duvalensis, H. franklinensis, H. gholsonii, H. glauca, H. godfreyi, H. graminifolia, H. guatemalensis, H. guerreroensis, H. henryae, H. howardii, H. incaica, H. jaliscensis, H. latifolia, H. leavenworthii, H. lehmilleri, H. limaensis, H. lobata, H. longibracteata, H. macrostephana, H. multiflora, H. ornata, H. ovata, H. palmeri, H. partita, H. phalangidis, H. pimana, H. portamonetensis, H. praticola, H. proterantha, H. pumila, H. pygmaea, H. rotata, H. schizostephana, H. vasconcelosii, H. Venezuelensis en H. woelfleana.