Cyrtanthus is familie van de Amaryllidaceae
Populaire naam: Vuurlelie
Bloemkleur: varieert van rood, roze naar wit
Bloeiperiode: mei – juli vroege voorjaar tot late herfst
Plantdiepte: 5 - 7 cm - Plantafstand: 12 -15 cm - Planthoogte: tot 50 cm
Toepassingen: border, potterie, bloemsierkunst
NAAM EN HERKOMST CYRTANTHUS
Ze komt oorspronkelijk uit Zuid-Afrika, waar ze groeit in een breed scala van gebieden, waaronder vochtige, bossige stroomranden, als epifyten (organismen die op levende planten groeien zonder hieraan voedingsstoffen te onttrekken) op andere planten en in bijna woestijnomstandigheden. Er zijn 46 soorten bekend. In het Grieks betekent het kurtos: gekromd, anthos: bloem, een verwijzing naar de gedraaide voet van de bloembuis. De bloei van enkele soorten van dit geslacht wordt gestimuleerd door vuur, vandaar de naam brand- of vuurlelie. Ze bloeien vaak alweer binnen 2 weken na een brand. De C. elatus is ook bekend onder de productnaam Valotta, vernoemd naar Pierre Vallot, de eerste lijfarts van Anna van Oostenrijk. In Nederland wordt ze vooral als kamerplant geteeld.
KLEUREN EN VORMEN CYRTANTHUS
De bloemen staan in schermen, hangend of opgaand, vooral in rood en wit met groene strepen. De bladeren zijn zwaard- of lijnvormig en vaak wat gedraaid. Ze bloeit zeer rijk en lang. Er zijn groenblijvende en bladverliezende soorten. De groenblijvende zijn in Nederland te kweken. Dit zijn o.a. C. elatus, C. montanus, C. sanguineus, C. mackenii en C. brachyscyphus.
CYRTANTHUS KOPEN
Koop stevige, gezonde, grote bloembollen die gelijkmatig van vorm zijn. Koop nooit bloembollen die zacht of doorweekt zijn, blauwe of groene schimmel hebben, er bedorven uitzien of uitgedroogd zijn. Deze bollen zijn waarschijnlijk ondeskundig of te lang bewaard. Let ook op de uitlopers, een klein, groen puntje is geen bezwaar. Koop ook geen beschadigde bloembollen want deze zijn gevoelig voor schimmels. Grote bloembollen geven stevige lange stengels en grotere en/of meer bloemen. Meer kooptips.
CYRTANTHUS PLANTEN
Plant haar op een zonnige plek in goed doorlatende voedzame zanderige grond. Ze kan ook heel goed in een pot geplant worden. Omdat ze niet winterhard is, moet je de bollen in oktober opgraven en droog en warm bewaren. Ze kan ook in de pot geplant worden, maar deze moet je tijdens de winter op een droge plek binnen zetten. Vervang iedere 3 tot 4 jaar de potgrond. Meer planttips.
VERZORGING CYRTANTHUS
Geef tijdens de groei regelmatig vloeibare mest en na de bloei minder water, want ze heeft een rustperiode nodig. Het hele jaar door matig water geven. Meer verzorgingstips.
VERMEERDERING CYRTANTHUS
Vermeerderen door zaad, scheuren en de broedbollen. De kiemkracht van de zaden is beperkt. Meer vermeerderingstips.
BLOEMSIERKUNST CYRTANTHUS
Geniet langer van de bloemen met onderstaande tips:
- Gebruik altijd schone vazen. Doe hierin koud leidingwater, dat wordt vermengd met de juiste dosering snijbloemenvoeding voor een langere houdbaarheid.
- Snij ca. 2 cm van de steel schuin af, vlak voordat je de bloemen in de vaas plaatst. Doe dit met een scherp mes. Verwijder altijd overtollig blad.
- Zet ze op een koele plek. In een warme kamer of in de zon bloeien ze sneller uit.
- Zet ze niet in de buurt van de fruitschaal. Fruit geeft van nature ethyleengas af waardoor de bloemen sneller verouderen.
- Vuil water met daarin veel bacteriën is slecht voor alle bloemen. Het is dan ook aan te raden de bloemen om de drie of vier dagen schoon water te geven met snijbloemenvoeding.
CULTIVARS CYRTANTHUS
*Deze cultivars zijn te koop in Nederland.
Cyrtanthus angustifolius: heeft felrode bloemen, wordt tot 45 cm hoog en wordt bestoven door sunbirds (honingzuigers). De bladeren worden meestal gelijk gevormd met de bloemen. Ze heeft een holle stengel.
Cyrtanthus bicolor: heeft gele buisbloemen.
Cyrtanthus brachyscyphus: groeit in vochtig grasland of rotsachtige beekjes en is een van de gemakkelijkste om te kweken. Ze heeft mooie oranje bloemen.
Cyrtanthus breviflorus: groeit in moerassige, grasrijke plaatsen tot 3000 m hoogte. Ze heeft felgele bloemen en heeft vuur nodig om de bloei te stimuleren.
Cyrtanthus carneus: is een van de grootste in het geslacht, Cyrtanthus kan heel oud worden en ontwikkelt enorme bollen. In Zuid-Afrika is ze zeer zeldzaam en wordt ze ernstig bedreigd. Ze is groenblijvend en heeft lange, brede, taaie bladeren, wordt tot 70 cm hoog en bloeit oranjerood.
Cyrtanthus clavatus: heeft witte, crèmekleurige of lichtroze bloemen met roodbruine of groene middenstrepen. Plant de bollen met de “nek” net boven het maaiveld.
Cyrtanthus contractus: de bloei wordt gestimuleerd door vuur. Ze is voor het eerst beschreven in 1898 en wordt zo’n 40 cm hoog. De bloemen zijn roze tot iets roder gekleurd.
Cyrtanthus elatus*: wordt wereldwijd gekweekt als snijbloem en wordt ook wel George lelie genoemd. Haar oude naam is Vallota purpurea. Ze bloeit vooral in rood en roze. Ze kan enige graden nachtvorst verdragen en op een goed beschutte plek in goed doorlatende grond zelfs in de tuin overwinteren.
Cyrtanthus epiphyticus: heeft hangende rood-oranje bloemen. De bloembuis is smal en gebogen en de lobben zijn rond met stompe, gebogen uiteinden. Deze soort is epifytisch en wordt gevonden in bomen, op keien en in rotsspleten.
Cyrtanthus eucallus: groeit in een beperkt gebied in bosjes op grote rotswanden en staat als bedreigd op de SANBI Rode lijst. Ze is benoemd in 1964, heeft slechts twee brede, donkergroene, glanzende bladeren en oranjerode bloemen.
Cyrtanthus falcatus: de bloemen zijn rood tot roze rood met een spoor van geel op de buitenkant van de bloembuis en worden al snel gevolgd door het brede heldergroene gebladerte.
Cyrtanthus fergusoniae: heeft felrode buisvormige bloemen.
Cyrtanthus flanaganii: bloeit met zoet geurende felgele bloemen met een lange smalle buis.
Cyrtanthus flavus: bloeit geel.
Cyrtanthus galpinii: bloeit roze of oranje, is een kleine soort.
Cyrtanthus guthrieae: is een uiterst zeldzame soort met felrode bloemen. Ze bloeit na branden en is lokaal bekend als de Bredasdorp-lelie.
Cyrtanthus helictus: heeft trompetvormige witte bloemen met roze strepen.
Cyrtanthus herrei: is een groenblijvende plant met rode buisbloemen die geel/groen zijn aan de uiteinden. Tijdens warm weer, hebben ze wat schaduw nodig. Plant de enorme bol met de “nek” en ongeveer twee derde van de bol boven het maaiveld.
Cyrtanthus huttonii: heeft donkeroranje bloemen en paarse schutbladeren. Is moeilijk te kweken omdat haar oorspronkelijke groeigebied moeilijk is te reproduceren.
Cyrtanthus leucanthus: heeft witte buisbloemen en bladeren die lijken op gras. De groei wordt gestimuleerd door vuur.
Cyrtanthus loddigesianus: is een crèmekleurige soort die makkelijk te kweken is.
Cyrtanthus mackenii*: heeft vormen die groenblijvend en bladverliezend zijn. De groenblijvende soorten zijn makkelijk te kweken. Ze komt voor in veel kleuren, geurt heerlijk en is vernoemd naar de ontdekker, de Schot J. Macken. Variëteit ‘Cream White’ bloeit zachtgeel en ‘Himalayan Pink’ zachtroze.
Cyrtanthus mackenii ssp. cooperi: is bladverliezend, bloeit in rozegeel vóór de bladeren verschijnen.
Cyrtanthus mackenii ssp. mackenii: is een groenblijvende gele vorm.
Cyrtanthus macmasteri: werd beschreven in 2003 en is vernoemd naar haar ontdekker, Cameron McMaster. Ze heeft grote rode bloemen.
Cyrtanthus macowanii: heeft rode buisvormige bloemen.
Cyrtanthus montanus: bloeit in oranje schermen en is meestal groenblijvend.
Cyrtanthus obliquus: heeft gedraaid groenblijvende bladeren en een stevige steel met hangende gele of oranjerode bloemen met een groene tip. Plant de grote bol voor ten minste tweederde boven de grond.
Cyrtanthus obrienii: is groenblijvend met rode hangende bloemen.
Cyrtanthus sanguineus: is geschikt voor de teelt. Ze is groenblijvend met bloemen die in kleur variëren van felroze tot oranjerood. Goed ontwikkelde bollen produceren 2 stengels.
Cyrtanthus smithiae: is bladverliezende met wit of lichtroze gestreepte bloemen. Ze is vrij makkelijk te kweken, mits de plant droog wordt gehouden in de winter en in de zomer weinig water krijgt.
Cyrtanthus spiralis: is zeer zeldzaam in het wild en bloeit in rood.
Cyrtanthus staadensis: is een zeldzame soort met fel oranjerode bloemen op lange stengels. Het is een ideale snijbloem.
Cyrtanthus stenanthus: bloeit in rood, oranje of geel. Var. major: bloeit geel en var. stenanthus: rood tot rood/groen.
Cyrtanthus suaveolens: is een sierlijke kastanjebruine soort met donkergroene bladeren met paarsachtige markeringen en ze geurt naar nootmuskaat.
Cyrtanthus tuckii: is moeilijk te kweken, bloeit oranjerood.
Cyrtanthus ventricosus: heeft geel rode glanzende knikkende bloemen. De bloei wordt gestimuleerd door brand.
Hybriden
Cyrtanthus elatus × Cyrtanthus montanus: is groenblijvend en bloeit rood.
Cyrtanthus 'Summer Party' (Cyrtanthus elatus × Cyrtanthus sanguineus): heeft grote oranje bloemen.
Cyrtanthus 'White Gem': heeft cremewitte bloemen.
Meer cultivars:
C.attenuatus, C. aureolinus, C. brachysiphon, C. collinus, C. debilis, C. erubescens, C. flammosus, C. inaequalis, C. junodii, C. labiatus, C. leptosiphon, C. nutans, C. ochroleucus, C. odorus, C. rhodesianus, C. rhododactylus, C. rotundilobus, C. sanguineus, C. striatus, C. thorncroftii, C. wellandii, C. welwitschii