Fritillaria

Fritillaria is familie van de Liliaceae  

Bloeiperiode: april – mei - Bloemkleur: geel, oranje, rood, paars, groenig  

Plantdiepte: 10 - 20 cm - Plantafstand: 5 - 30 cm - Planthoogte: 20 - 100 cm

Toepassingen: borders, gras, onder bomen en heesters, rotstuin  

NAAM EN HERKOMST FRITILLARIA

Fritillaria komt voor in Europa en Noord-Afrika (vooral rond de Middellandse Zee), gematigd Azië en Noord-Amerika. Veel van de in het wild voorkomende Fritillaria’s worden met uitsterven bedreigd door aantasting van de habitat, het grazen van vee en het verzamelen. De botanische naam Fritillaria stamt uit 1570 en is afkomstig van het Latijnse woord ‘fritillus’ dat “dobbelsteenbeker” betekent. Dit slaat op de vorm van de bloemen, en mogelijk op het geschakeerde kleurenpatroon dat veel van de bloemen kenmerkt. Fritillary of fritillaries is ook een gemeenschappelijke naam voor vlinders in de familie Nymphalidae. De enige soort die in Nederland in het wild voorkomt is de kievitsbloem, kijk in de verspreidingsatlas waar dat is. Er zijn ongeveer 142 erkende varianten van de Fritillaria. Er wordt gezegd deze bollen nabij mollengangen te plaatsen om de gravers daarmee weg te houden. Dit is een fabel, want de mollen graven er gewoon langs. Notholirion is een geslacht dat tussen Fritillaria en Lilium instaat en uit Tibet en Noord-India komt. Dit soort is ook nauw verwant met Nomocharis. 

KLEUREN EN VORMEN FRITILLARIA

Fritillaria’s zijn er in veel verschillende kleuren en in het groot en heel klein. De meeste hebben hangende klokachtige bloemen. Ze zijn er in rood, oranje, geel en paars-wit, maar ook groen met bruinoranje vlekken en roodpaars met gele randjes. En ook nog wat bijzondere varianten: groen met paarse streepjes en groen met oudroze. Een aantal soorten heeft een schaakbordachtig-ruitpatroon en geurt onaangenaam. Een opvallend kenmerk van de Fritillaria is het gat of gaatje in de bol. Vooral bij de grote cultivars is dit duidelijk zichtbaar. De opening markeert de plaats waar de oude bloemstengel heeft gezeten. Het verschil tussen de Europese en Amerikaanse cultivars is de bolbekleding. Veel Europese cultivars hebben een bol met een beperkt aantal rokken, terwijl de Amerikaanse bollen een groot aantal schubben heeft. Volgens The Alpine Garden Society kan de Fritillaria als volgt worden verdeeld:
Groep A
Groeit in een mediterrane klimaatzone op lage tot gemiddelde hoogte. De meeste neerslag valt in de winter en het vroege voorjaar, maar de zomer is droog. De bollen zijn in de zomer inactief maar worden tegen de hitte van direct zonlicht beschermd door struikachtige gewassen, schaduw van bomen of door kustmist. In de open tuin hebben ze goed doorlatende grond nodig. Ze groeien goed in potten bij zomerse droogheid. Op het noordelijk halfrond kan de watergift het best vanaf medio september worden gestart, laat die toenemen zodra de scheuten verschijnen tot de kiemrust in mei begint.
Groep B
Groeien op grote hoogte en/of locaties in het binnenland. Het belangrijkste bodemvocht wordt gevormd door het smelten van sneeuw in de lente en hoewel af en toe onweersbuien kunnen optreden, hebben de zomers de neiging droog te zijn maar niet zo heet. In de winter is de grond normaal bedekt met sneeuw, zodat het temperatuur- en bodemwatergehalte constant is voor wat 5 of 6 maanden winter kan zijn, waarin weinig groei plaatsvindt. Deze soorten groeien moeilijker in de open tuin, maar kunnen worden gekweekt in korrelige compost in potten in een koude kas met watergift, die met een natuurlijke situatie overeen komt. Sommigen profiteren van koeling in de winter om de kiemrust te handhaven.
Groep C
Dit zijn semi woestijnplanten. Ze groeien op locaties in het binnenland met koude, droge winters, wat sneeuwval en dan zeer droge zomers. In de meeste landen zijn ze niet geschikt voor buitenteelt, maar ze groeien goed in potten in korrelige compost onder glas. Ze kunnen het beste tot de vroege winter droog worden gehouden, daarna spaarzaam water geven tot de lente verschijnt.
Groep D
Ze groeien in gebieden met zomerse regenval en koele/koude droge winters, zoals bijvoorbeeld in de Himalaya, Zuidwest- en Noordoost-China, Japan en Zuidwest-Siberië. Ze groeien daar in redelijk koele omstandigheden gedurende het hele jaar, vaak onder beschermende schaduw van struiken of loofbomen. Sneeuw en gesmolten sneeuw zijn belangrijk, maar dat geldt ook voor de zomerregen. Het belangrijkste groeiseizoen is in de lente, maar de wortelgroei kan in de zomer van start gaan, samenvallend met de zomerregens. Ze lijken het heel goed te doen in koelere klimaten in de open tuin of in potten met zanderige, humusrijke grond met bescherming tegen overmatige winterregens.

FRITILLARIA SYMBOLIEK

Fritillaria imperialis (Keizerskroon) is symbool van majesteit en van rijkdom. Dit omdat de keizerskroon zich slecht laat vermeerderen. Uit 1 dikke bol krijgt men 2 nieuwe bollen, de vermeerdering gaat zo maar langzaam. De Fritillaria meleagris (Kievitsbloem) staat symbool voor hardnekkige doch afgewezen minnaars, vervolging. Over deze cultivar is een sage: Fritillaria was een arme jongeling die voor zijn rijke heer Meleager zeldzame, kostbare hoenderen uit Afrika haalde. Hij deed dit met zo’n grote trouwe vlijt dat het zijn leven kostte. Daarom werd hij door de goden beloond en in een bloem veranderd. De parelhoen heet ook Meleagris.
Er is een legende over het feit waarom de Fritillaria haar bloem zo laat hangen. Alle bloemen bogen voor Jezus toen hij op weg was naar Golgotha in de tuin van Gethsemane. Dit deden ze uit respect. Eén bloem bleef arrogant rechtop staan. Een engel daalde neer en gaf de bloem op haar donder. Ze bloosde van schaamte en liet direct haar bloem hangen. En die bleef dus hangen… en huilen. De tranen blijven vloeien in de vorm van glimmende druppels nectar.

FRITILLARIA KOPEN

Koop in het najaar stevige, gezonde, grote bloembollen die gelijkmatig van vorm zijn. Koop nooit bloembollen die zacht of doorweekt zijn, blauwe of groene schimmel hebben, er bedorven uitzien of uitgedroogd zijn. Deze bollen zijn waarschijnlijk ondeskundig of te lang bewaard. Let ook op de uitlopers, een klein, groen puntje is geen bezwaar. Koop ook geen beschadigde bloembollen want deze zijn gevoelig voor schimmels. Grote bloembollen geven stevige lange stengels en grotere en/of meer bloemen. Meer kooptips.

FRITILLARIA PLANTEN

Omdat de bollen geen huid hebben, zijn ze kwetsbaar. Ga er dus voorzichtig mee om en plant ze direct op een zonnige of licht beschaduwde plek. Plant ze in het najaar diep in voedselrijke, losgemaakte en humusrijke grond die goed doorlatend is. September is de beste tijd zodat de bol tijd heeft voor de winter wortels aan te maken. Zijn de bollen uitgedroogd dan kan dit groeistoornissen geven zoals dat ze het eerste jaar niet bloeien. Kleigrond heeft extra zand nodig. De Keizerskroon heeft een voorkeur voor een plek in de volle zon, maar houdt niet van natte voeten. De bol is zo groot als een tennisbal. Plant haar op de zijkant zodat er geen water in het centrum blijft staan zodat ze niet kan rotten. Het merendeel van de Fritillaria zijn winterhard, maar dek de geplante bollen toch af met bladeren of compost. Ze kunnen ook prima in potten geplant worden. Meer planttips. 

FRITILLARIA VERZORGING

Als de bollen in het voorjaar uitlopen, verwijder dan de afdekking op een dunne laag na. Verdeel organische mest rond de planten oppervlakkig in de grond. Snij uitgebloeide bloemen af, als je geen verwildering via zaad wenst, maar laat de bladeren nog even staan. Meer verzorgingstips.

FRITILLARIA VERWILDERING/VERMEERDERING

De Frittelaria verwildert goed via zaad of broedbollen. Het zaad moet in de herfst of vroege winter buiten worden gezaaid en bewaterd tot ze in het voorjaar ontkiemen. Ze wordt vegetatief vermeerderd door afsplitsing van klisters (broedbollen) van de bol. Grote bollen produceren meestal een of twee grote bollen met een aantal in grootte variërende klisters, die het plantgoed vormen. Om de bollen sneller te vermeerderen is een kunstmatige ingreep ontwikkeld. De grootste bollen worden na het rooien geparteerd. Met een mes verdeelt men de bollen overlangs in parten. Na deze behandeling moeten de bolstukjes gedurende 20 minuten worden ontsmet in een oplossing van benomyl + captan. Na het uitlekken worden de partjes bewaard op dezelfde wijze als lelieschubben in vermiculite en plastic zakken bij 25°C tot aan de planttijd in september. Op de parten zijn dan talrijke groeipunten ontstaan alsmede enige wortelvorming. Na drie jaar hebben zich hieruit weer leverbare bollen ontwikkeld. Een wat snellere methode is de bollen van onderen in te snijden en de bol heel te laten zoals bijvoorbeeld bij hyacinten. Drie sneden zijn voldoende en na het ontsmetten kunnen de bollen meteen worden geplant. Ook het in horizontale plakken snijden van de bol geeft een redelijke vermeerdering, waarbij een normale bewaring van de stukken tot de planttijd voldoende is. Ontsmetting blijft noodzakelijk: het is namelijk gebleken dat een zeer vochtige bewaring gemakkelijk leidt tot een flinke Fusarium (zuur)aantasting dat veel plantgoed vernietigt. Meer verwilderingstips.

FRITILLARIA MEDISCH

Enkele soorten worden al meer dan 2000 jaar tot aan vandaag de dag in de traditionele geneeskunde in China gebruikt. De productie van geneesmiddelen van F. cirrhosa levert US $ 400 miljoen per jaar op. Hoewel sommige soorten worden gecultiveerd voor dit doel, worden de meeste in het wild verzameld. In de afgelopen jaren is de vraag toegenomen, wat heeft geleid tot over-oogsten van wilde populaties. Wetenschappers ontdekten dat Fritillaria delavayi, die overleeft op de rotsachtige hellingen van het Hengduan-gebergte in het zuidwesten van China, is geëvolueerd en haar bladkleur heeft veranderd, waardoor ze minder gemakkelijk te herkennen is door menselijke oogsters. Het onderzoek geeft aan dat het gebruik van de plant in de medicijnenhandel de evolutie van deze soort naar nieuwe kleurvormen in gang zet, omdat beter gecamoufleerde planten meer kans hebben om te overleven. De bladeren van de bol, die al 2000 jaar in de Chinese geneeskunde wordt gebruikt, variëren in kleur, van grijs tot bruin tot groen op jonge leeftijd en produceren jaarlijks na het vijfde jaar een enkele gele bloem. Naast China worden de Fritillaria-producten ook medicinaal gebruikt in de Himalaya, inclusief India, Nepal en Pakistan, evenals Japan, Korea en Zuidoost-Azië. Om aan de vraag te voldoen zijn andere landen zoals Turkije en Birma bij de verzameling betrokken. De producten worden voornamelijk gebruikt als antitussiva, slijmoplossers en antihypertensiva.

Allesoverbloembollen kan geen enkele verantwoordelijkheid nemen voor eventuele nadelige effecten van het gebruik van planten. Vraag altijd advies aan een professional voordat u een plant medicinaal gebruikt.

FRITILLARIA OP DE CATWALK IN HET TUINPALET

Ze combineert in de tuin mooi met andere voorjaarsbloeiende bolgewassen en vaste planten zoals Euphorbia, Anemanthe, Lessoniana, Geranium, Salvia en Nepeta die het oude loof verbergen.

FRITILLARIA BLOEMSIERKUNST

Met deze tips blijft de Fritillaria lang staan in de vaas:

• Gebruik altijd schone vazen. Doe hierin koud leidingwater, dat wordt vermengd met de juiste dosering snijbloemenvoeding voor een langere houdbaarheid.
• Vuil water met daarin veel bacteriën is slecht voor alle bloemen. Het is dan ook aan te raden de bloemen om de drie of vier dagen schoon water te geven met snijbloemenvoeding. Een klein beetje bleekwater in het water helpt bacteriegroei te beheersen en het water helder te houden.
• Twee eetlepels suiker, 1 theelepel baking soda, appelazijn of een cent in de vaas houden de bloemen langer vers.
• Snij ca. 2 cm van de steel schuin af, vlak voordat je de bloemen in de vaas plaatst. Doe dit met een scherp mes. Verwijder altijd overtollig blad.
• Zet ze op een koele plek. In een warme kamer of in de zon bloeien ze sneller uit.
• Zet ze niet in de buurt van de fruitschaal. Fruit geeft van nature ethyleengas af waardoor de bloemen sneller verouderen.
• Ook de decoratieve zaaddozen zijn te verwerken in een boeket.

CULTIVARS FRITILLARIA

Europese Fritillaria: hieronder enkele van deze Fritillaria die in Nederland te koop zijn. De letter verwijst naar de indeling van de Alpine Garden Society.

SOORT ALS MODEL VOOR DE DICHTER

Fritillaria imperialis, de Keizerskroon, is als inspiratie gebruikt voor een gedicht van Barthold Heinrich Brockes, Duitse dichter:

Es sieht die holde Kaiserkrone
Von ihrem hoch erhabnen Throne
Bestandig auf die Erd hinab.

FRITILLARIA IN DE KUNST

De Fritillaria imperialis, de Keizerskroon, was geliefd bij schilders zoals Johannes Bosschaert en Georgius van Os. Vincent van Gogh schilderde haar in een koperen vaas (1886).

CULTIVARS FRITILLARIA

Cultivars met een * zijn te koop in Nederland. De letter verwijst naar de indeling van de Alpine Garden Society (zie Kleuren en vormen).

Europese Fritillaria

Fritillaria davisii*: wordt gevonden op hellingen, tussen struikgewas, in olijfgaarden en korenvelden op de lage hoogten in de Peloponnesos (Griekenland). Ze is daar ontdekt door Dr. Peter H. Davis in 1940. Ze heeft twee brede bladeren die op de grond rusten en de dikke wasachtige bloemen tonen een sterk ruitpatroon. Ze bloeit in chocoladebruin en groen met een geelgroene binnenkant en een klein geel randje aan de uiteinden van de kelkblaadjes.

Fritillaria elwesii*:  (A) is wijdverspreid in het zuidwesten van Turkije, waar ze groeit in dennenbossen tot 900 m. Ze kan tot 40 cm hoog worden, heeft smalle gewelfde bladeren en tot 4 semi-knikkende klokvormige bloemen in paarsbruin met een heldergroen streepje. Ze heeft gele meeldraden en een brede harige stijl.

Fritillaria meleagris*: is een van de bekendste soorten in de teelt, door haar ‘ruitpatroon’. Ze komt oorspronkelijk uit Zuid-Europa waar ze groeit in vochtige veen- en leemhoudende weiden en wordt 30 cm hoog. Ze heeft langwerpige bladeren en 1 tot 3 paarsachtige bloemen per stengel. Meleagris is Grieks voor parelhoen (numida meleagris) en Meleager was een held in de Griekse mythologie. In Nederland wordt ze kievitsbloem genoemd omdat de bloei begint met de komst van de kievit en de gesloten bloem op een kievitsei lijkt. Op de juiste plaats verwildert ze prima, ze is een stinzenplant. Aan het begin van de zomer vormt ze opstaande doosvruchten gevuld met zaad. In juli springen de zaaddozen open en wordt het zaad verspreid. In Overijssel wordt ze ‘Zwolse Tulp’ genoemd. Ze groeit daar nog in de vrije natuur. Voor meer informatie waar ze te zien is, klik HIER. Vroeger groeide ze op meer plekken, maar door veranderingen in het grondwaterpeil en (over)bemesting, staat ze sinds 2012 op de Rode lijst en is ze wettelijk beschermd. In Engeland wordt ze ‘snakes head’,  ‘slangenhoofd’ genoemd omdat zolang de bloem nog niet bloeit de stengel zich bij koud weer kan buigen en de knop plat tegen de grond drukt. Ze heeft een bol die uit twee schubben bestaat waartussen zich de centrale hoofdknop bevindt. Tijdens de zomer wordt deze knop aangelegd en bij het planten is de bloem in aanleg aanwezig. Variëteit ‘Alba’ is wit, ‘Aphrodite’ wit met groen geaderd in ruitpatroon, ‘Orion’ is purper en ‘Emperor’ grijsviolet.

Fritillaria pontica*: is inheems in de bergen van Albanië, Bulgarije, Noord-Griekenland en West-Turkije. Ze wordt tot 20-40 cm hoog en heeft een krans van drie bladeren onder de lichtgroene bloemen die naar de rand toe purperachtig bruin zijn. De bloemen hebben een onplezierige geur.

Aziatische Fritillaria: 

Fritillaria acmopetala*: (A) wordt gevonden in velden in het oostelijke Middellandse Zeegebied. Ze heeft tot 3 bloemen, enkele dunne bladeren en kan tot 50 cm hoog worden. De buitenkant van de bloemblaadjes is olijfgroen met bruine vlekken, de binnenkant roodbruin. De uiteinden van de bloemblaadjes krullen sterk terug. Ze vermeerdert snel door broedbollen. Fritillaria acmopetala ssp. wendelboi: uit het zuiden van Turkije heeft bloemen die vierkant zijn in plaats van afgerond en minder bredere bladeren. Het is een korte plant met groene en kastanjebruine bloemen en een donkerder paarse band.

Fritillaria bucharica: (B-A) is een soort uit Centraal-Azië en het noorden van Afghanistan waar ze groeit op rotsachtige hellingen. Ze kan 20-30 cm hoog worden, heeft donkergroene lancetvormige bladeren en 8 tot 10 witachtige bloemen. Ze houdt van een droge zonnige plek tijdens de zomermaanden. Variëteit ‘Hodji-Obi-Garm’ bloeit wit met groene nectariën en een groene waas op de buitenkant van de blaadjes. ‘Giant’ is wit met groene nerven.

Fritillaria crassifolia: (A-B) komt uit Turkije en Iran, waar ze groeit in kalksteengesteenten. Fritillaria crassifolia ssp. kurdica: is een kleine soort uit Turkije met mollige wasachtige bloemen.

Fritillaria imperialis*: is een favoriet voor in de tuin en wordt 70-100 cm hoog. De onderste helft van de stevige bloemsteel heeft smalle en spits toelopende bladeren. De oranje, roodbruin, rood of gele trompetvormige bloemen hebben een kroon van groene bladeren. Aan de binnenkant van de bloem is de honingstempel goed zichtbaar.  Bijen en vlinders houden van de druppels nectar die je ook zelf kunt proeven door vroeg in de ochtend tegen de bloem te tikken en de druppel op te vangen. Bij grote bollen kan een tweede stengel ontstaan die meestal geen bloemen draagt en dus ook niet de kenmerkende kuif bezit. Ze verwildert goed. Laat in de zomer vormt ze lantaarnvormig zaad. De bol, het blad en de bloem geuren onaantrekkelijk. De ‘vossengeur’ wordt veroorzaakt door een zwavelhoudend terpeen dat de plant produceert. Men zegt dat de geur ervoor zorgt dat mollen en muizen op afstand blijven. In het Nederlands wordt ze ‘Keizerskroon’ genoemd want imperialis komt van Imperium wat keizerschap betekent. De Keizerskroon werd al in de 16e eeuw door Clusius in Nederland geïntroduceerd. Ze komt in het wild voor in de berggebieden van Turkije, Iran en Kashmir waar ze groeit op een hoogte van 975 – 3.000 m. Ze bloeit 3 tot 4 weken in oranjerood. In het wild wordt ze bedreigd door het toerisme. Vanaf 1610 was ze al populair en werd ze getoond op schilderijen en tegeltjes. In die tijd gold ze als een symbool van rijkdom. Daarnaast staat ze symbool van majesteit. Ze wordt ook wel paasklok genoemd, de bloemen zijn als hangende klokken met de bloei in de paastijd.  Ook heet ze soms des pauzen kroon, Diadema papale. Het is een apostelplant omdat er soms 12 bloemen aan 1 steel hangen. De keizerskroon kan ook aan de H. Maagd Maria opgedragen worden. Zij is de keizerin van de hemel en aarde, keizerin der koninginnen, de keizerin van de profeten en evangelisten.  De giftige wortel is zetmeelrijk en ruikt zeer onaangenaam. Die werd in de 17^e eeuw in Frankrijk veel gebruikt voor het stijven van de halskragen. Van één hectare werd 6300 kg zetmeel gewonnen.   
De belangrijkste cultivars stammen uit 1665, ‘Lutea’ heldergeel, ‘Rubra Maxima’ rood, ‘Aurora’ oranje en ‘William Rex’ donkerbronsrood uit 1746. Variëteit ‘Maxima Lutea' bloeit citroengeel, de 'Lutea' geel, ‘Early Fantasy’ brons, uitlopend naar wit, ‘Prolifera’ rood en ‘Sunset’ oranje (reukloos).  

Gedicht Barthold Heinrich Brockes, Duitse dichter:
Es sieht die holde Kaiserkrone
Von ihrem hoch erhabnen Throne
Bestandig auf die Erd hinab.

Fritillaria michailovskyi*: (A) komt uit Noord-Turkije en groeit in de buurt van de sneeuwgrens. Ze is in 1904 voor het eerst gevonden en beschreven door Michalovski. Haar weinige bladeren zijn ellipsvormig en ze heeft tot 8 bruin-paarse bloemen met een strookje geel aan de onderkant van de blaadjes en een gele keel. Ze is winterhard, maar mag in de winter niet te nat staan.

Fritillaria pallidiflora*: (B)  (pallidiflora betekent bleekgeel) komt uit Centraal-Azië en is ontdekt door de Duitse botanicus en plantenverzamelaar Eduard August von Regel. Ze kan 30 cm hoog worden, heeft zeegroene kruislings geplaatste bladeren en 7 grote knikkende gele bloemen met fijne groene nerven.  In China wordt ze gebruikt voor medicinale doeleinden: de bollen zijn hoestwerend, slijmoplossend en koorts verdrijvend. Ze bevatten fritimine dat de bloeddruk verlaagt, de prikkelbaarheid van ademhalingscentra vermindert, bewegingsstoornissen onderdrukt en de effecten van opium teniet doet. Een infusie van de gedroogde bol wordt gebruikt bij de behandeling van hoest, bronchitis, longontsteking, koortsachtige ziektes, abcessen enz. Dit middel mag alleen worden gebruikt onder toezicht van een gekwalificeerde arts, overmatige doses kunnen ademhalingsmoeilijkheden en hartfalen veroorzaken.

Fritillaria persica*: (A) komt oorspronkelijk uit Zuid-Turkije tot West-Iran, Zuid-Jordanië en Israël en kan 90 cm hoog worden. De stengel wordt omgeven door blauwgroene bladeren. Ze heeft tot 40 stuks klokvormige donkerpaarse bloemen in de vorm van een aarvormige tros van 30 cm lang. In 1576 werd ze samen met andere bolgewassen vanuit Constantinopel naar Wenen gestuurd en bloeide daar voor het eerst in 1583. Ze komt ook voor op begraafplaatsen Cyprus. De Mohammedanen gebruikten dit gewas blijkbaar bij begrafenissen. Variëteit 'Ivory Bells’ bloeit crèmewit met groen, de ‘Alba’ wit, ‘Green Dreams’ licht purper verlopend naar groen en ‘Twin Towers Tribute’ donker purper (heeft 2 stelen per bol).

Fritillaria sewerzowii*:  (B) is afkomstig uit de bergen in Kirgizië, Kazachstan, Afghanistan, Noord-Pakistan en China en wordt 20-30 cm hoog. Ze heeft tegenover elkaar geplaatste ellipsvormige grijsgroene bladeren en iedere steel heeft tot 15 bloemen in groen en bruin aan de buitenkant en groen tot paars aan de binnenkant. Ze heeft zwarte helmknoppen en is ontdekt door de Russische reiziger en botanist Nikolai Alexejewitsch Sewerzow.

Fritillaria stenanthera*: (B) komt oorspronkelijk uit West tot Centraal-Azië, bloeit in lichtroze en heeft grijsgroene bladeren. Variëteit ‘Kazakhstan’ bloeit wit en 'Kyrgystan' lichtroze wit.

Fritillaria thunbergii*: (B) is inheems in China en Japan, waar ze groeit in struikgewas en lichte bossen. Ze heeft lange smalle bladeren met een soort van hechtranken aan de bovenkant van de stengel waarmee ze zich staande houdt tussen bamboe of heesters. Iedere steel heeft 6 crème groene knikkende klokvormige bloemen die rood gespikkeld zijn aan de binnenkant. Ze moet diep worden geplant.

Fritillaria uva-vulpis*: (B)  (vossenbes) is inheems in Turkije, Irak en Iran, waar ze groeit in velden. Ze wordt 25-30 cm hoog en heeft groene smalle bladeren. De bloemen zijn knikkend klokvormig in purper met een groene waas. Aan de uiteinden van de blaadjes zit een geel randje en ook de keel is geel. In Nederland wordt ze ‘vossendruif’ genoemd.

Noord-Amerikaanse Fritillaria: 

Fritillaria biflora: (A) komt oorspronkelijk uit de kustgebieden van Californië, waar ze groeit in zonnige grasrijke gebieden met zware grond. Ze heeft chocoladebruine bloemen.

Fritillaria pluriflora*:  (A) bekend als de Adobe lelie (Adobe betekent in de zon gebakken klei), groeit in dichte klei in enkele valleien in het binnenland van de noordkust van Californië. Ze is ook te vinden op een paar plekken in de uitlopers van het noordelijke deel van de Sierra Nevada. Ze wordt als bedreigd beschouwd vanwege de aantasting van de habitat, het grazen van vee en het verzamelen. Ze heeft komvormige roze bloemen.

Fritillaria pudica*: (B) komt uit het westen van Noord-Amerika, waar ze wijdverspreid is. Ze heeft gele klokvormige bloemen.

Diverse Fritillaria: 

Fritillaria camschatcensis*: (D) komt voor in Noord-Amerika (noordwesten van Canada, Alaska), Azië (Japan) en Rusland (het schiereiland Kamtsjatka). Ze heeft glanzend blad en donkerpaars-bruine tot bijna zwarte hangende klokvormige bloemen met gele helmknopjes. Ze groeit op vochtige plaatsen en moet worden gekweekt op een schaduwrijke plek die in de zomer niet heet en droog is. Veel voorkomende namen zijn 'rijstwortel', 'rijstlelie' of 'chocoladelelie'. In Alaska zijn grote velden te zien. De Eskimo’s zouden deze bollen eten en noemen haar ‘saranne’.

Fritillaria raddeana*: komt oorspronkelijk uit het gebied van Turkmenistan tot Noord-Iran en Kasjmir. Ze heeft glanzend groene spits toelopende bladeren en heeft een stervormige hangende bloemen in crème groen. Ze wordt 60-80 cm hoog.

Meer cultivars: F. affinis*, F. agrestis, F. alburyana, F. alfredae, F. amabilis, F. amana, F. anhuiensis, F. ariana, F. assyriaca, F. asumaniae, F. atrolineata, F. atropurpurea, F. aurea, F. avromanica, F. ayakoana, F. baskilensis, F. bithynica*, F. brandegeei, F. byfieldii, F. carica*, F. caucasica, F. chitralensis, F. chlorantha, F. chlororhabdota, F. cirrhosa, F. collina, F. conica, F. crassicaulis, F. dagana, F. dajinensis, F. davidii, F. delavayi, F. drenovskii, F. dzhabavae, F. eastwoodiae, F. eduardii*, F. ehrhartii, F. epirotica, F. euboeica, F. falcata, F. ferganensis, F. fleischeriana, F. forbesii, F. frankiorum, F. fusca, F. gentneri, F. gibbosa, F. glauca, F. graeca*, F. grandiflora, F. gussichiae, F. hermonis*, F. involucrata*, F. japonica, F. kaiensis, F. karelinii, F. kittaniae, F. koidzumiana, F. kotschyana, F. kurdica, F. lagodechiana, F. latakiensis, F. latifolia, F. legionensis, F. liliacea, F. lusitanica, F. macedonica, F. macrocarpa, F. maximowiczii, F. meleagroides, F. messanensis, F. micrantha, F. milasensis, F. minima, F. minuta*, F. monantha, F. montana, F. mughlae, F. muraiana, F. mutabilis, F. obliqua, F. ojaiensis, F. olgae, F. olivieri, F. oranensis, F. orientalis,F. pinardii, F. pinetorum, F. przewalskii, F. purdyi*, F. pyrenaica*, F. recurva, F. regelii, F. reuteri, F. rhodia, F. rhodocanakis, F. ruthenica, F. serpenticola, F. shikokiana, F. sibthorpiana*, F. sichuanica, F. sinica, F. skorpili, F. sonnikovae, F. sororum, F. spetsiotica,  F. straussii, F. striata, F. stribrnyi, F. taipaiensis, F. tokushimensis, F. tortifolia, F. tubaeformis, F. unibracteata, F. usuriensis, F. verticillata*, F. viridea, F. viridiflora, F. walujewii, F. whittallii, F. yuminensis en F. yuzhongensis.